వెలుగు చూడని నా "బొమ్మలు చెప్పే కథలు" - 31 . . .

Ink and Sketch pens on Paper (8.5" x 11")

<-- నా "బొమ్మలు చెప్పే కథలు" - 30 

జీవితం లో ప్రతిదీ సహజత్వం కోల్పోయి కృత్రిమత్వం సంతరించుకునే కాలం వచ్చేసింది, మెల్లి మెల్లిగా అందరి జీవితాల్నీ మబ్బుల్లా కమ్ము కుంటోంది. ఆ మబ్బుల మసకల్లోకి కొంచెం కొంచెం గా ప్రవేశిస్తున్నాం. మన ప్రమేయం ఉన్నా లేకున్నా, అందులో ప్రవేశం తప్పనిసరి అవుతున్న పరిస్థితి. అమ్మమ్మలు, తాతయ్యలు, తాత, బామ్మల్ని సైతం అందులోకి తోసేస్తూ ఆ మబ్బులు కమ్ముకుని జీవితాల్ని కప్పేస్తున్నాయి. నిద్దర లేచాక గుడ్ మార్నింగ్ నుంచి పడుకోబోయే ముందు గుడ్ నైట్ ల దాకా అంతా సెల్ ఫోన్ లో డిజిటల్ మెసేజ్ లే. పేరు కి ఫోనే కానీ అది తప్ప మిగతావన్నీ అదే అయిపోయింది. స్మార్ట్ ఫోన్లో నోరారా మాటలూ, పలకరింపులూ పోయి మూగబోయిన మెసేజ్ లొచ్చి చుట్టు ముట్టేశాయి. కనీసం మెసేజ్ అయినా ఏదో నాలుగు మాటల ముక్కలు చేత్తో టైప్ చెయ్యటం కూడా పోయి, ఎక్కడో ఏవరో ఏదో పంపిస్తే అది తోచిన అందరికీ టక టక టక మని ఫార్వర్డ్ చేసి వేళ్ళు దులిపేసుకోటం అంతే. మరీ వింతగా పుట్టినరోజులకి మనకి గుర్తుండే ముఖ్యమైన ఫ్రెండ్స్ కో, ఫ్యామిలీ మెంబర్స్ కో పర్సనల్ గా విషెస్ చెప్పటం పోయి గుంపులో చెప్పటం, ఇంకా విడ్డూరంగా గుంపుల్లో మనకి కొందరు పరిచయమున్నా లేకున్నా, తీరికున్నా లేకున్నా, మిస్ అవకుండా గుంపులో గోయిందా కొట్టితీరాల్సిందే, లేకుంటే గుంపులో ఎవరేం ఫీల్ అవుతారో అనే ఒక ఎబ్బెట్టు ఫీలింగ్ మెసేజ్ పంపే దాకా, పంపించాకా కూడా ఖాయం. ఇక పండగలకీ పబ్బాలకీ అయితే పొలోమని డిజిటల్ గ్రీటింగ్ ఇమేజ్ లు లెక్కలేనన్ని ఫార్వర్డ్ అవుతుంటాయి. వాటినే గ్రీటింగ్ కార్డులు గా భావించాల్సిన దయనీయ స్థితి. ఎవరికి ఏ గ్రీటింగ్ ఇమేజ్ ఎక్కడికి ఫార్వర్డ్ కొట్టింది కూడా గుర్తుండదు చాలా మందికి. నువు ఫార్వర్డ్ చేసింది నీకే తిప్పి ఫార్వర్డ్ కొట్టే వాళ్ళూ ఉన్నారు, దీన్ని "రివర్స్ ఫార్వర్డ్" అనాలేమో. ఈ జంక్ ఫార్వర్డ్ మెసేజ్ లు అన్నీ ఎల్లకాలం పదిలంగా సేవ్ చేసిపెట్టి, వాటి మీద స్టాటిస్టిక్స్ కట్టి, పెట్టుబడి పెట్టి వాటితో ఆర్టిఫిషియల్ ఇంటలిజెన్స్ క్రియేట్ చేసి బిజినెస్ చేసే ప్రపంచ స్థాయి కంపెనీలు ఈ యుగం లో వెలిగి పోవటం మొదలయిపోయింది. సహజ మేధస్సు కూడా కృత్రిమ మేధస్సుమీద ఆధారపడి మనుగడ సాగించాల్సిన కాలం వచ్చేసింది - "ది ఆర్టిఫిషియల్ ఇంటలిజెన్స్ ఎరా" కి అందరం స్వాగతం చెప్పక తప్ప(ట్లే)దు.

చేత్తో కష్టపడి వేసే బొమ్మలూ చాలా మంది ఆర్టిస్ట్ లు సునాయాసంగా ఇప్పుడు డిజిటల్ లో వేసేస్తున్నారు. నాకీ బొమ్మ కావాలి అని అడిగితే క్షణాల మీద వేసిచ్చే వెబ్ సైట్సూ అనేకం ఉన్నాయి. అయితే ఆ బొమ్మల రూపు రేఖలింకా సహజత్వానికి దగ్గరగా రాలేకున్నాయి. దగ్గరగా వచ్చి చేరే రోజూ దగ్గరలోనే ఉండొచ్చు. ఏ రోజుకైనా వాటిని ఒక్క సారి "బాపు" లా ఒక్క గీత గియ్యమని అడిగి చూడండి, వాటి సత్తా మేధస్సూ అంతా ఇట్టే తేలి పోతుంది. "బాపు" ని సృష్టించగల శక్తి ఒక్క ఈ జగతికి మాత్రమే ఉంది. అంతటి మహత్తయిన గీతల్ని సృష్టించగల శక్తి ఒక్క "బాపు" కే దక్కింది.

ఓ నలభై యేళ్ళు వెనక్కి తిరిగి చూస్తే కృత్రిమం కాని అందమైన సహజ మానవ యుగం కళ్ళ ముందు స్పష్టంగా  కదుల్తుంది. గ్రీటింగ్స్ ని కేవలం విషెస్ రూపంలో చెప్పేసి హమ్మయ్య ఒక పని అయిపోయింది అని ఊపిరి తీసుకునే రోజులు కానే కావవి. పండగలు, పుట్టినరోజులు, ఇష్టంగా, ఆప్యాయంగా అంతా కలసి చేసుకోవటమే తెలిసిన రోజులు. ఏ చిన్న పని చెయ్యాలన్నా కష్టపడి, ఇష్టంగా, సొంతగానో ఇంకొకరిని అడిగో నేర్చుకుని సమయం వెచ్చించి చేసి తృప్తిని పొంద గలిగిన రోజులు. ప్రతి పండక్కీ, సంబంధం లేని ప్రతి విషయాలకీ వెల్లువలా గ్రీటింగులూ, విషెస్ చెప్తూ పోకుండా, తమకి ముఖ్యమైన రోజులకి ముందుగానే ఆ రోజుని గుర్తుపెట్టుకుని ప్రత్యేక శ్రద్ధ తీసుకుని నాలుగు చోట్ల తిరిగి, నాలుగు షాపుల్లో వెతికి, నచ్చిన గ్రీటింగ్ కార్డులు కొని, స్వహస్తాలతో అందులో విషెస్ రాసి, ఎన్వలప్ లో భద్రంగా పెట్టి పోస్ట్ చేసే రోజులవి. ఆ పోస్ట్ లో గ్రీటింగ్ కార్డు తోబాటు అక్షర రూపంలో పదిలపరచిన మనసు భావాలూ భద్రంగా కొద్ది రోజుల తర్వాత అవతలి వ్యక్తులకి  అంతే పదిలంగా అందేవి. ఎన్వలప్ చూడగనే విప్పారే మనసు, విప్పి చూసుకున్నా క మరింతగా మురిసిపోయే క్షణాన ఆ మనసు పడే సంతోషం, పొందే ఆనందం డిజిటల్ మెసేజుల్లో ఎప్పటికీ రానే రాదు. ఇప్పుడు ప్రతి ప్రొఫెషన్ కీ ఇంజనీర్, డాక్టర్, యాక్టర్, పొలిటీషియన్ ఇలా ఒక రోజు సృష్టించేసి లెక్కలేననన్ని ఇమేజ్ లు మెసేజ్ లుగా ఫార్వర్డ్ కొట్టటం జీవితంలో భాగమై పోయింది.

"గత కాలము మేలు వచ్చు కాలము కంటెన్" అని నన్నయ రచించిన మహాభారతంలో నే ఎప్పటికీ గడిచిన రోజులే మేలన్న సత్యం చెప్పబడింది. ఓ ముప్పై నలభై ఏళ్ళనాటి కాలం, కొత్త సంవత్సరం వస్తుంది అంటే ఒక నెల ముందు నుంచే న్యూ ఇయర్, సంక్రాంతి కి గ్రీటింగ్ కార్డులు అమ్మే చిన్నపాటి దుకాణాలు బజారుల్లో ప్రత్యేకంగా వెలిసేవి. కొత్త సంవత్సరం రోజూ, సంక్రాంతి పండగ రోజులూ బయటికెళ్తే కొత్త బట్టలు తొడుక్కుని అందరూ ఇంటా బయటా కళకళలాడుతూ కనిపించేవాళ్ళు. పూలూ పళ్ళూ కూడా గ్రీటింగ్స్ లో పాలు పంచుకొనేవి.

అప్పటి గ్రీటింగ్ కార్డుల్లో "బాపు" కార్డులకి ఓ ప్రత్యేకత ఉండేది. "బాపు గ్రీటింగ్ కార్డులు" ఎంత పాపులర్ అంటే ఆర్ట్ అన్నా, బాపు అన్నా తెలియని వాళ్ళైనా అందరూ ఆయన వేసిన బొమ్మల కార్డులు చూసి మురుసిపోయేవాళ్ళు. తెలుగుదనం ఉట్టిపడుతూ చూసి వాటికి ఆకర్షితం కాని మనిషే ఉండేవాడు కాదు. ఇంకా ఎందరో మంచి ఫొటోగ్రాఫర్లు తీసిన అందమైన చిత్రాలు - ప్రదేశాలు, పువ్వులూ, పక్షులూ, జంతువులూ, ఇవన్నీ గ్రీటింగ్ కార్డులపైన ప్రింట్ అయిన సహజ సిద్ధమైన ప్రకృతి రూపాలే. ఎవరికి నచ్చినవి వాళ్ళు ఏరి కోరి కొనుక్కుని ఇంటికి తెచ్చుకుని వాటి మీద అక్షరాలు రాసి, కవర్ లో పెట్టి పోస్ట్ ఆఫీస్ కి వెళ్ళి పోస్ట్ చేసి రావటం లో దూరంగా ఉన్న తమ ఆప్తులకి పంపించే ఆ శుభాకాంక్షల్లో తమ మనసునే కాక కొంత జీవితాన్నీ చేర్చి పంపటం, అటువైపు అందిన ఆ కార్డులోని జీవత్వాన్ని తెరిచి చూడటం లో పొందిన ఆనందం... ఈ ప్రక్రియలోని సహజమైన ప్రేమా ఆప్యాయతల విలువ - అది పొందితేనే తప్ప ఎంత చెప్పినా అర్ధం కాదు. 

బాపు గ్రీటింగ్ కార్డుల్ని చూసి అచ్చం అలానే నేను వేసిన బొమ్మల్లోని(ది/ధి), సంతకం లేని అతి కొద్ది నా బొమ్మల్లో ఇదీ ఒకటి. నేను ఇంటర్మీడియట్ చదువుతున్న రోజుల్లో శలవుల్లో వేసింది. వేసిన ఇల్లూ, ఆ సమయం ఇంకా మదిలో పదిలం. నా బొమ్మల ప్రయాణం మొదలయిన టీనేజ్ లో "కావలి" లో మేం అద్దెకుంటున్న మా "నారాయణవ్వ" పెంకుటింట్లో వేసింది. నా గ్రీటింగ్ కార్డుల సేకరణలో ఉన్న బాపు గారి గ్రీటింగ్ కార్డు ని చూసి, అచ్చం అలానే గీసిన గీతలవి. "బాపు" బొమ్మ ఒక్క "బాపు" కే సాధ్యం. ఈ ప్రపంచంలో మరెవ్వరికీ సాధ్యం కాదు. అయినా అచ్చం అలాగే వెయ్యాలని పట్టిన పట్టు విడవని ఆ పట్టుదల ప్రతి గీత వంపులోనూ కనిపిస్తుంది. ఒక్కో గీతని ఎన్ని సార్లు చెరిపి గీసుంటానో నాకే తెలీదు. ఒక్క దెబ్బకి బాపు గారి ఏ గీతని అయినా అచ్చం అలాగే గీయగలిన ఆర్టిస్ట్ ఎవరూ లేరు, ఉండ(లే)రు కూడా. అంత దైవత్వం సంతరించుకున్న గీతలవి. బహుశా బాపు గారు డెభ్భై, యనభయ్యవ దశకాల్లో కేవలం గ్రీటింగ్ కార్డుల కోసమే కొన్ని బొమ్మలు వేసి ఉండొచ్చు. నాట్య భంగిమ లో నిలబడి ఉన్న ఈ విఘ్నేశ్వరుని బొమ్మ కూడా అలాంటిదే. గీతలనైతే ఎలాగో కష్టపడి అటూ ఇటుగా సాధించా, కానీ రంగులు అద్దటంలో తడబడిపోయా. కారణం అప్పటికి మన ఆర్ట్ ఇంకా గీతల దగ్గరే ఉంది, అది దాటి రంగులు అద్దే దాకా ఎదగలేదు. అప్పుడున్న కొన్ని స్కెచ్ పెన్నుల్తో రంగులు అద్దినా మెయిన్ బొమ్మ వెనక భాగం బ్లూ ఇంకు నీళ్ళల్లో కలిపి పూయటం, అందులోనూ పేపర్ సాదా సీదా పేపర్ కావటంతో ముద్దలు ముద్దలు గా అయిపోవటం కొట్టొచ్చినట్టు కనిపిస్తుంది. అప్పుడు పడ్డ కష్టమంతా ఈ బ్యాక్ గ్రౌండ్ రంగుల ముద్దల్లో కరిగి చెరిగిపోయి చెందిన మనస్తాపం ఛాయలూ ఇంకా మదిలో ఉన్నాయి. ఎప్పుడు ఈ బొమ్మ చూసుకున్నా ఆ బ్యాక్ గ్రౌండ్ కలర్ మాత్రం కలవర పెడుతూనే ఉంటుంది. మామూలుగా అప్పట్లో ఒక బొమ్మ సంతృప్తిని ఇవ్వకుంటే మళ్ళీ అదే అంతకన్నా బాగా వేసి తృప్తిపొందే వాడిని. ఈ బొమ్మ గీతల్లో పడ్డ కష్టం మళ్ళీ పడటం సాధ్యం కాలేదు. రంగులు రాకున్నా, గీతలు బానే వచ్చాయి అన్న తృప్తి సరిపెట్టు కోవలసి వచ్చింది.

గ్రీటింగ్ - పలకరింపు అన్నది రెండు జీవాలను ఆప్యాయతతో కలిపే స్పందన. అది కార్డుల రూపంలో అందుకున్నా అందులో రాసిన అక్షరాల్లో ఆ జీవ స్పందన కలిసుండేది. ఆ స్పందన కూడా కృత్రిమం గా మారితే మనిషి మనుగడకి అర్ధమే మారిపోతుంది. మాట మనిషికి దేవుడిచ్చిన ఒక వరం. మాట మాత్రమైనా లేకుండా మనుషులు దూరమై పోతున్నారు. వాళ్లలోని మమతలూ దూరమైపోతున్నాయి. ఆప్యాయంగా "ప్రియమైన గిరికి" అని ఉత్తరం అందుకుని కొన్ని దశాబ్దాలు గడచి పోయాయి. "ఎలా ఉన్నావు గిరీ" అన్న పిలుపూ వినబడే రోజులు కాలంలో వెనక్కి దొర్లి పోయాయి. మిగిలింది మాత్రం వెనుకటి కాలంలో దాగిన జ్ఞాపకాలే...

"కాలం దూరం చెయ్యలేనివి జ్ఞాపకాలు మాత్రమే."

~ గిరిధర్ పొట్టేపాళెం

~~ ** ~~ ** ~~

("నెచ్చెలి" పత్రిక కోసం ప్రత్యేకంగా "బొమ్మల్కతలు" శీర్షికన నెల నెలా మాట్లాడుతున్న నా బొమ్మలు)

నా తొలినాళ్ళ బొమ్మల ప్రపంచంలో జీవం పోసుకుని వెలుగు చూడని నా బొమ్మలకి వెలుగు చూపే ప్రయత్నంలో మాట్లాడి ఆగిన నా కొన్ని "బొమ్మల జీవిత కథలు" నచ్చి, ఆపకుండా ఇదెందుకు కొనసాగించకూడదు అంటూ నన్నడిగి ప్రోత్సహించిన "నెచ్చెలి" పత్రికా సంపాదకులు "శ్రీమతి గీత" గారికి ధన్యవాదాలతో 🙏 ...

వెలుగు చూడని నా "బొమ్మలు చెప్పే కథలు" - 24 . . .

క్రిస్టొఫర్ రీవ్ - సూపర్ మ్యాన్

Watercolors on Paper (8" x 11")

<-- నా "బొమ్మలు చెప్పే కథలు" - 23                                                 నా "బొమ్మలు చెప్పే కథలు" - 25  --> 

హాలీవుడ్ సినిమాలకు అప్పట్లో, అంటే 1980s లో భారతీయ చలన చిత్ర వెండి తెరలపై చాలా ప్రత్యేకమైన క్రేజ్ ఉండేది. అతి కొద్ది గొప్ప సినిమాలు మాత్రమే పాపులర్ అయ్యేవి, ఎంతగా అంటే చిన్న చిన్న టౌన్ లలో కూడా బాగా ఆడే అంతగా. జనాలకి ఎక్కువగానే చేరువయ్యేవి, ఎంతగా అంటే అందులోని హీరో పేరు కూడ గుర్తుపెట్టుకునేంతగా. ఇంగ్లీష్ మాటలు అర్ధం కాకపోయినా కూడా ఆ విజువల్స్, ఆ అద్భుతమైన చిత్రీకరణ అనుభూతి కోసం వెళ్ళి సినిమా చూసేవాళ్ళు. అప్పుడు భారతీయ భాషల్లోకి డబ్బింగ్ చేసే ప్రక్రియ ఉండేది కాదు. నా చిన్నప్పటి హైస్కూల్ డేస్ లో అయితే "బ్రూస్ లీ" కరాటే స్టిల్స్ ఉన్న నోట్ బుక్స్ కి ఎంతటి క్రేజ్ ఉండేదో ఇప్పటికీ బాగా గుర్తుంది. బ్రూస్ లీ "ఎంటర్ ది డ్రాగన్" ప్రపంచ సినిమా లోకాన్ని ఒక ఊపు ఊపేసింది. ఆ తర్వాత అమెరికన్ కామిక్ బుక్ సిరీస్ వరసలో ముందుగా వచ్చిన "సూపర్ మ్యాన్" కూడా అంతగా పాపులర్ అయ్యింది. "బ్రూస్ లీ" అంతలా ప్రతిఒక్కరికీ చేరువ కాకపోయినా సూపర్ మ్యాన్ సినిమాలో హీరో "క్రిస్టొఫర్ రీవ్" పేరు చాలా మందికి బాగా గుర్తుండేలా. క్రిస్టొఫర్ రీవ్ సూపర్ మ్యాన్ కాస్ట్యూమ్ లో ఉన్న స్టిల్స్ నాకైతే పోర్ట్రెయిట్ డైమన్షన్స్ కి ఒక కొలమానంగా అనిపించేవి.

అప్పుడప్పుడే కొలిచి గీసినట్టు, అచ్చుగుద్దినట్టు తెలుగు సినిమా హీరో, హీరోయిన్ల పోర్ట్రెయిట్స్ పెన్సిల్ తో  వేస్తూ కొంచెం కొంచెం నాసిరకం వాటర్ రంగుల బిళ్ళలతో పెయింటింగ్స్ మొదలు పెట్టిన నా ఇంటర్మీడియట్ కాలేజి రోజులవి. ఏదో ఆదివారం దినపత్రికలో నాకు దొరికిన సూపర్ మ్యాన్ స్టిల్ ఇది. ఆంధ్ర లొయోలా కాలేజ్, విజయవాడ లో ఇంటర్మీడియట్ మొదటి సంవత్సరం పరీక్షలు రాసి సమ్మర్ శలవులకి "కావలి" వచ్చినపుడు వేసింది. పరీక్షలు కూడా రాసి ఇంటికి రావటంతో రెండు నెలలు ఖాళీ సమయం. బొమ్మలు వెయ్యటం, పత్రికలు తిరగెయ్యటం, నవలలు దొరికితే చదవటం, రోజూ పొద్దున కావలిలో ఉన్న మూడు లైబ్రరీ లకి వెళ్ళి న్యూస్ పేపర్స్, మ్యాగజైన్స్ తిరగెయ్యటం, పెద్దమామయ్య ప్రింటింగ్ ప్రెస్ దగ్గరకెళ్ళి కాసేపు అక్కడ ప్రింట్ అవుతున్న మెటీరియల్స్, పాంప్లెట్స్, పెళ్ళి పత్రికలు గమనించటం, అప్పుడప్పుడూ సాయంత్రం ఏదైనా సినిమాకి వెళ్ళటం ఇవే శలవుల్లో నా వ్యాపకాలు. పొద్దున్నే లేచి రోజంతా ఈ వ్యాపకాలన్నీ చేసినా ఒక్కొకరోజు సాయంత్రం అయ్యేసరికి ఏమీ తోచేది కాదు. అప్పుడు ట్యూబ్ లైట్ వెలుతురులో నేలమీద కూర్చుని ప్యాడ్ పెట్టుకుని బొమ్మలు గీసుకుంటూ కాలక్షేపం చేసేవాడిని. నాసిరకం వాటర్ కలర్ బిళ్ళల పెట్టె ఒకటి, అన్న కొన్నది ఇంట్లో వాడకుండా పడిఉండేది. వాడి విశ్వోదయ హై స్కూలులో ఆర్ట్ క్లాస్ కోసమని కొన్నది. నాకు పెన్సిల్ తో వెయటం బాగా వచ్చాక, పెన్ను తో కొంత కాలం బొమ్మలేశాక, రంగుల మీదికి మనసు మళ్ళింది. వాడక అలా పడున్న ఆ వాటర్ రంగుబిళ్ళల పెట్టె నేను వాడటం మొదలుపెట్టాను, ఒక డజను దాగా వాటితో చిన్న చిన్న వాటర్ కలర్ పెయింటింగ్స్ వేశాను. వాటిల్లో ఈ "సూపర్ మ్యాన్" ఒకటి. రంగులు పేపర్ మీద వేస్తుంటే బాగా పాలిపోయినట్టుగా ఉండేవి . మిక్సింగ్ కి సరిగా సహకరించేవి కాదు. అయినా వాటిల్తోనే కొద్ది కాలం కుస్తీలు పట్టేవాడిని.

ఒక్కొకసారి ఏమీ తోచని నాకు తన స్కూల్ రికార్డ్స్ నన్ను రాయమని అమ్మ పని కల్పించేది. అమ్మ ఎప్పుడు అడిగినా రాయను అనకుండా శ్రద్ధగా అన్నీ రాసి పెట్టేవాడిని. అమ్మ కావలి "జిల్లా పరిషత్ బాలికల ఉన్నత పాఠశాల" లో జూనియర్ అసిస్టంట్ గా, అంటే క్లర్క్ గా పని చేస్తుండేది. గర్ల్స్ హైస్కూల్ కి ఆనుకునే, పక్కన బాయ్స్ హైస్కూలు లో టీచర్ గా నాన్న పనిచేశారు. ఊహించని విధంగా మమ్మల్నీ ఈ లోకాన్నీ వీడి నాన్న పోయిన ఒక్క నెలకే అమ్మ జాబ్ లో చేరవలసిన పరిస్థితి ఎదురైంది. ధైర్యం చెప్పి అమ్మకి అన్నీ తనే అయ్యి మా తాతయ్య, అంటే అమ్మ నాన్న అమ్మతో తొలి అడుగులు వేయించారు. అప్పుడు మేమున్న పరిస్థితుల్లో అమ్మ ఉద్యోగం చెయ్యకపోతే మా మనుగడ చాలా కష్టం అయ్యేది. అమ్మ చదివిన పి.యు.సి (అంటే ఇంటర్మీడియట్) క్వాలిఫికేషన్ కి అమ్మకి ఆ గవర్నమెంట్ జాబ్ వచ్చింది. గర్ల్స్ హై స్కూలు మొత్తానికి అమ్మ ఒకటే క్లర్క్, స్కూలు రికార్డ్స్, నెల నెలా జీతాలు, పరీక్షల ఫీజులు, మార్కుల లిస్టులు, అన్నీ అమ్మ ఒక్కటే చూసుకునేది. నెల మొదటి వారం జీతభత్యాల లెక్కలు రాసి స్టాఫ్ అందరికీ బ్యాంకు నుంచి డబ్బులు తెచ్చి ఇచ్చే పని కూడా అమ్మదే. స్టూడెంట్స్ పరీక్షల ఫీజులు కట్టించుకుని ఆ డబ్బులు బ్యాంక్ లో వెళ్ళి జమ చేసే పనీ అమ్మదే. ఇలా నెల మొత్తం చాలా పని ఉండేది. పెళ్ళయ్యాక గృహిణిగా ఉంటూ ఇల్లు, సంసారం నాన్ననీ మమ్మల్నీ చూసుకుంటున్న అమ్మకి ఒక్క సారిగా జాబ్ చెయ్యాటానికి కావలసిన చదువున్నా ఆ పని బొత్తిగా తెలీదు, అనుభవం లేదు. స్కూల్ లో క్లరికల్, రికార్డ్స్ పని అస్సలు తెలీదు. ఉద్యోగంలో చేరిన రెండు మూడు నెలలు వాళ్ళ హెడ్మిస్ట్రెస్ అమ్మకి ఎంతో ధైర్యం చెప్పి చాలా సపోర్టివ్ గా ఉండి నేర్పించింది అని అమ్మ చెప్పేది.

శలవులకి నేను వచ్చినపుడల్లా ఆ రికార్డులు రాసే పని కొంతవరకూ నేనూ చేసిపెట్టేవాడిని. ఒక్కొక నెల పని భారంతో అమ్మ పడే టెన్షన్స్ కూడా ఇంకా గుర్తున్నాయి. పొద్దున 5 గంటలకి ముందే నిద్రలేచి కసువూ, కళ్ళాపి, ముగ్గుల పనులు ముగించి పాలు తీసుకుని రావటం, ఇంటి ఎదురుగా మున్సిపల్ కుళాయి దగ్గర బిందె లైన్లో పెట్టి నిలబడి మంచి నీళ్ళు పట్టుకోవటం, రోజుకి సరిపడా నీళ్ళు పట్టి తొట్టెలకీ, బకెట్లకీ పోసిపెట్టటం, మాకు కాఫీలు, టిఫెన్లూ చేసి పెట్టటం, అంట్లు కడిగి, బట్టలు ఉతికి ఆరేసి, మాకు మధ్యాహ్నానికి అన్నం, పచ్చడీ, కూరా వండి, అన్నీ వంటింట్లో సర్ది పెట్టి, తయారయ్యి తొమ్మిది గంటలకల్లా ఇంటికి తెచ్చుకున్న రికార్డు బుక్కులన్నీ పట్టుకుని నడచి స్కూలు కి వెళ్ళటం...ఇది రోజూ అమ్మ పొద్దున పని. ఆ పనుల్లో బయల్దేరే టైమ్ కొద్దిగా ఆలశ్యం అయితే పడే టెన్షన్ చాలా ఉండేది. అలాగే లంచ్ టైమ్ ఎర్రటి ఎండలో నడచుకుంటూ ఇంటికి వచ్చి గబగబా మాకు భోజనాలు పెట్టి, తనూ తిని స్కూలుకి పరుగులు పెట్టటం. సాయంత్రం నాలుగున్నరకి రాగానే బిందె పట్టుకుని నీళ్ళకోసం వెళ్ళటం, చీకటి పడే వేళకి మళ్ళీ వంటా, వార్పూ, పనులతో అలా అలసిపోతున్నా అలసట తెలియని మిషన్ లా తిరిగి తిరిగి అరిగిపోతూ కరిగిపోయిన కాలం తాలూకు రోజులవి.

ఇప్పటికీ గుర్తుంది, ఆ సంవత్సరం సమ్మర్లో నేనే ఒక నెల రికార్డులు అన్నీ రాసి పెట్టాను. వాటిల్లో సంతకాలు పెడుతూ హెడ్మిస్ట్రెస్ చూసి చాలా మెచ్చుకున్నారంట. నా చేతివ్రాత గుండ్రంగా ఉండేది. "విజయలక్ష్మీ ఎవరు రాశారు ఈ నెల రికార్డ్స్?" అని హెడ్మిస్ట్రెస్ అడిగితే, "మా చిన్నబ్బాయి గిరి, కాలేజి నుంచి శలవులకొచ్చాడు" అని చెప్పిందంట. సమ్మర్ లో స్కూలుకి శలవులు, అయినా అమ్మకి మాత్రం నెల మొదటివారం, చివరివారం రికార్డుల పని ఉండేది. అలా సమ్మర్ శలవుల్లో స్టాఫ్ అంతా పని చేయ్యకున్నా జీతాలు ఇవ్వాలి, క్లరికల్ పని తప్పదు కాబట్టి అమ్మకి సమ్మర్ శలవుల్లో నెల జీతంతో బాటు స్పెషల్ గా మరో 20 రూపాయలు వచ్చేది. ఆ సంవత్సరం వాళ్ళ హెడ్మిస్ట్రెస్ ఆ స్పెషల్ డబ్బులు అమ్మకి ఇస్తూ "ఈ 20 రూపాయలు మాత్రం మీ చిన్నబ్బాయికి ఇవ్వు" అని చెప్పిందంట. అమ్మ వచ్చి ఎంతో సంతోషంగా నాకు చెప్తే నేనూ ఎంతగానో పొంగిపోయాను. ఆ డబ్బులు నేను తీసుకోలేదు కానీ, ఒక రకంగా నా మొదటి సంపాదన అని చెప్పుకోవాలంటే మాత్రం అమ్మ కష్టార్జితంలో నా వంతుగా నేను సాయం చేసి సంపాదిచిన మొదటి సంపాదన అదే. అదే శలవుల్లో అమ్మతో ఒకసారి పొద్దున్నే తోడుగా స్కూలుకి వెళ్ళి ఒక రెండు గంటలు నేనూ అన్నా ఇద్దరం అక్కడ ఉన్నాం. అప్పుడు వాళ్ళ హెడ్మిస్ట్రెస్ రూముకి అమ్మ నన్ను తీసుకెళ్ళి పరిచయం చేసింది. నా గురించి, నా చదువు గురించీ హెడ్మిస్ట్రెస్ అడిగి తెలుసుకుంది. తర్వాత అమ్మ వాళ్ళ స్టాఫ్ అందరికీ నా గురించి కూడా చెప్పిందని అమ్మ చెబితే గుర్తుంది. సరిగ్గా పదేళ్ళ తర్వాత మొదటిసారి నేను TCS లో జాబ్ చేస్తూ లండన్ వెళ్ళినపుడు అమ్మ స్కూల్ లో ఆ విషయం వాళ్ళ హెడ్మిస్ట్రెస్ కి చెప్తే చాలా సంతోషపడిందని, వాళ్ళ స్టాఫ్ అందరికీ "విజయలక్స్మి చూడండి పిల్లల్ని ఎంత గొప్పగా చదివించి వృద్ధిలోకి తెచ్చిందో" అంటూ చెప్పిందని తెలిసి నేనూ చాలా పొంగి పోయాను. మా చెల్లెలు లక్ష్మి కూడా అదే స్కూలు లో చదువుతూ ఎప్పుడూ క్లాస్ ఫస్ట్ ఉండేది. ఆటల్లో, పోటీల్లో చురుగ్గా పాల్గొంటూ కాంపిటీషన్స్ లో ప్రైజెస్ అన్నీ తనకే వచ్చేవి. అలా మా గురించీ, అప్పటి మా ఫ్యామిలీ పరిస్థితి గురించీ బాగా తెలిసిన వాళ్ళ హెడ్మిస్ట్రెస్ కి, అమ్మంటే ప్రత్యేకమైన అభిమానం ఉండేది. 

ఈ బొమ్మలో కనిపించే "సూపర్ మ్యాన్" ఆ సినిమాలో సాదా సీదా మనిషే. కానీ తన ఎదురుగా ఏదైనా విపత్తు వస్తే అనుకోకుండా దివ్య శక్తి వచ్చి అతన్ని సూపర్ మ్యాన్ గా మార్చేస్తుంది. నయాగారా జలపాతంలో పడిపోతున్న చిన్న పిల్లని సైతం అందరూ అశ్చర్యంగా చూస్తుండగా గాలిలో ఎగురుతూ వెళ్ళి రక్షించి తీసుకుని వస్తాడు. ఇలా ఎన్నో సంభ్రమాశ్చర్యాలు కలిగించే సాహసాలు చేస్తుంటాడు. మా జీవితాల్లో అమ్మ నిత్యం చిన్న పిల్లలమైన మాకోసం మా కళ్ళ ఎదుటే రోజూ జీవితంతోనే సాహసాలు చేసింది. సినిమా మూడు గంటలే కాబట్టి ఆ సాహసం ఫలితం వెంటనే కనబడేలా తియ్యాలి. నిజ జీవితంలో ఇలాంటి అమ్మలు చేసే సాహసాల ఫలితాలు పిల్లలు పెద్దయ్యి ఎదిగి వృద్ధిలోకి వచ్చాక మాత్రమే కనిపిస్తాయి.

ఏ శక్తీ అండగా లేకున్నా సరే ఒంటరిగా జీవితంతో పోరాటం చేసి పిల్లల జీవితాల్ని తీర్చిదిద్ది వాళ్ళని గెలిపించి తను గెలిచే ప్రతి అమ్మ ఒక సూపర్ వుమన్. సూపర్ మ్యాన్ అవ్వాలంటే అదృశ్య శక్తులూ, దివ్య శక్తులూ తోడవ్వాలేమో. సూపర్ అమ్మ అవ్వాలంటే ఏ శక్తీ తోడు అవసరం లేదు. భూమిపై అమ్మ సూపర్ మ్యాన్ ని మించిన పెద్ద సూపర్ శక్తి...

"మానవాళికి దేవుడిచ్చిన దివ్య శక్తి అమ్మ."

~ గిరిధర్ పొట్టేపాళెం

~~ ** ~~ ** ~~

("నెచ్చెలి" పత్రిక కోసం ప్రత్యేకంగా "బొమ్మల్కతలు" శీర్షికన నెల నెలా మాట్లాడుతున్న నా బొమ్మలు)

నా తొలినాళ్ళ బొమ్మల ప్రపంచంలో జీవం పోసుకుని వెలుగు చూడని నా బొమ్మలకి వెలుగు చూపే ప్రయత్నంలో మాట్లాడి ఆగిన నా కొన్ని "బొమ్మల జీవిత కథలు" నచ్చి, ఆపకుండా ఇదెందుకు కొనసాగించకూడదు అంటూ నన్నడిగి ప్రోత్సహించిన "నెచ్చెలి" పత్రికా సంపాదకులు "శ్రీమతి గీత" గారికి ధన్యవాదాలతో 🙏 ...

వెలుగు చూడని నా "బొమ్మలు చెప్పే కథలు" - 20 ...

Poster colors on Paper 8" x 11"

<-- నా "బొమ్మలు చెప్పే కథలు" - 19                                            నా "బొమ్మలు చెప్పే కథలు" - 21  -->

ఈ పెయింటింగ్ చూడగనే ఠక్కున మదిలో మెదిలేది "వి. ఆర్. సిద్ధార్థ ఇంజనీరింగ్ కాలేజి, విజయవాడ" కాలం, ఆ కాలేజి లో "కంప్యూటర్ సైన్స్ ఇంజనీరింగ్" డిగ్రీ చేస్తున్న నాలుగేళ్ళ పాటు గడచిన ఒంటరి పెయింటింగ్ ప్రయాణం, ఆ ప్రయాణం లో "పెయింటింగ్" మెటీరియల్ కోసం విజయవాడ బుక్ షాపులు మొత్తం గాలిస్తూ సరికొత్త దారులు వెతుకుతూ ముందుకి సాగిన వైనం.

తొమ్మిదేళ్ళ వయసులో ఆరేళ్ళు ఇంటికి దూరంగా ఏ. పి. రెసిడెన్షియల్ హైస్కూల్, కొడిగెనహళ్ళి, హిందూపురం లో విద్యాభ్యాసం. తర్వాత ఇంటి దగ్గరే ఉంటూ జూనియర్ కాలేజికి వెళ్ళాలన్న కోరిక బలంగా ఉన్నా నిర్ణయాలు తీసుకోగలిగే బలం వయసుకింకా రాకపోవటంతో, మళ్ళీ దూరంగా రెండేళ్ళ ఇంటర్మీడియట్ "ఆంధ్ర లొయోలా కాలేజి, విజయవాడ" లో చేరటం. ఆ తర్వాత ఇంజనీరింగ్ తప్పనిసరి అయి ఇంటికి దూరంగా వెళ్ళాల్సి రావటం. కొంచెం అయినా మా ఊరు "కావలి" కి దగ్గరగా ఉంటానని హైదరాబాద్ వద్దని విజయవాడ "సిద్ధార్థ ఇంజనీరింగ్ కాలేజి" ఎంచుకుని అక్కడ మొదలుపెట్టిన కాలేజి లైఫ్. ఇంజనీరింగ్ కాలేజి అనగానే ఒక్క సారిగా స్వతంత్రం, స్వేచ్ఛా వాతావరణం, కొత్త ఫ్రెండ్ షిప్స్, తక్కువ క్లాసుల సమయం, ఎక్కువ తీరిక సమయం, ఇలా ఒక్కసారిగా పెద్ద మార్పుల్లో ప్రవేశించి నిర్దేశం తెలిసీ తెలియకనే తెలుసుకునే దిశగా ఆఖరి స్టూడెంట్ దశ అది. మార్నింగ్ క్లాసులు, మధ్యాహ్నం ప్రాక్టికల్స్, వారంలో కొన్ని రోజులు ప్రాక్టికల్స్ ఉండవు, ఖాళీ టైమ్ ఎక్కువగా ఉండేది. వీలైతే సినిమాలు షికార్లు, లేదంటే రీక్రియేషన్ రూమ్ లో క్యారమ్స్, టేబుల్ టెన్నిస్ ఆటలు, టీవీ చూట్టం, ఇలా మొదటి సంవత్సరం కొత్త ఫ్రెండ్స్, కొత్త సబ్జెక్ట్స్, కొత్త కాలేజి లైఫ్ తో అంతా కొత్త కొత్తగా గడచి పోయింది.

లొయోలా కాలేజి లో మంచి లైబ్రరీ ఉన్నా చాలా తక్కువగా వెళ్ళేవాడిని. అక్కడ ఎక్కువగా డిగ్రీ స్టూడెంట్స్ మత్రమే ఉండేవాళ్ళు. ఇంజనీరింగ్ కాలేజి లోనూ మంచి లైబ్రరీ ఉండేది. లైబ్రరీ లో హిస్టరీ, ఆర్ట్స్ పుస్తకాలున్న ఒక రూమ్ ఉండేది. వెళ్ళిన ప్రతిసారీ నేరుగా దాన్లోకే వెళ్ళి ఆర్ట్ మ్యాగజైన్స్, బుక్స్ తిరగేసి వచ్చేసేవాడిని. కొన్ని అమెరికన్ ఆర్ట్ మ్యాగజైన్స్ కూడా ఉండేవి. అందులో చూసిన కొన్ని ఆయిల్ పెయింటింగ్స్ నన్ను చాలా ప్రభావితం చేశాయి. అయితే బుక్స్ లాగా ఆ మ్యాగజైన్స్ లైబ్రరీ కార్డ్ మీద కొద్ది రోజులు తీసుకోవటానికి ఇచ్చేవాళ్ళు కాదు. దాంతో అవి ఎక్కడ దొరుకుతాయి, వీళ్ళు ఎక్కడినించి ఎలా తెప్పించి ఉంటారు అన్న ఆలోచనతో, పుస్తకాల షాపుల వెంట వాటి కోసం నా వెదుకులాట ప్రారంభం అయ్యింది. బీసెంట్ రోడ్డు దగ్గర ఏలూరు రోడ్డు లో ఉండే "నవోదయ పబ్లికేషన్స్" బుక్ షాపులో వెతగ్గా వెతగ్గా ఒక్క రష్యన్ ఆర్ట్ పుస్తకం దొరికింది. ఈ పుస్తకం ఇప్పటికీ నా దగ్గర భద్రంగా ఉంది. అందులో చాలా గొప్ప ఆర్టిస్టులు, వాళ్ళ ఆయిల్ పెయింటింగ్స్ ఉన్నాయి. అమ్మ కష్టంతో చదువుతున్న అప్పటి నా స్టూడెంట్ స్థోమతకి ఆ పుస్తకం వెల చాలా ఎక్కువ, కొనాలా వద్దా అని ఆలోచించి ఆలోచించి చివరికి కొనేశాను. ఆ పుస్తకంలోని పెయింటింగ్స్ ని తదేకంగా పరిశీలించటంతో ఏన్ని గంటలు గడిపుంటానో లెక్కే లేదు.

ఒకసారి న్యూస్ పేపర్ లో "పింగాణి ప్లేట్స్" మీద ఆయిల్ పెయింటింగ్స్ వేసిన ఒక విజయవాడ ఆర్టిస్ట్, ఆవిడ ఆర్ట్ షో ఒకటి ఆదివారం "ఒన్ టవున్" దగ్గర  ప్రారంభం అవుతుందని చూసి, ఆ రోజు రాగానే ఉదయాన్నే బస్సెక్కి వెళ్ళిపోయాను. గొప్ప గొప్ప యూరోపీయన్ మాస్టర్ పెయింటింగ్స్ ని అచ్చు అలాగే పింగాణి ప్లేట్స్ మీద వేశారు ఆవిడ. వేలల్లో ధర, ఏ వందో అయితే ఒకటన్నా కొనేసేవాడినేమో. చాలా దగ్గరగా పరిశీలించాను, అంత కరెక్ట్ గా ఎలా వేసి ఉంటారో అర్ధం కాలా. ఆవిడ్ని అడిగి మెటీరియల్ గురించి ఏమైనా తెలుసుకోవాలని అక్కడే ఉండి చాలాసేపు అవకాశం కోసం ఎదురు చూశాను. ఆ షో ప్రారంభం టైమ్ కే నేను వెళ్ళటంతో  వచ్చిన చీఫ్ గెస్ట్, మిగతా గెస్ట్స్ తోనే ఆవిడ ఉండటంతో అవకాశం రాక బస్సెక్కి నిరాశగా కాలేజీ వెళ్తున్న ఆ క్షణాలింకా గుర్తున్నాయి. అలా నా ఒంటరి ప్రయాణంలో సంగతీ సమాచారం తెలుసుకోలేని నిరాశలెన్ని ఎదురైనా "పెయింటింగ్స్" వెయ్యాలన్న ఆశ మాత్రం తగ్గలా.

రెండవ సంవత్సరంలో బుక్ షాపులన్నీ తిరిగి వెతగ్గా వెతగ్గా దొరికిన చిన్న "కేమెల్ పోస్టర్ కలర్స్" ని అవే వాటర్ కలర్ పెయింటింగ్స్ అనుకుని వాటితోనే వెయ్యటం మొదలు పెట్టాను. బహుశా ఈ పెయింటింగ్ అప్పటికి నా మూడోదో, నాలుగోదో అయి ఉండొచ్చు. నేనున్న హాస్టల్ D-14 రూమ్ లో నా పెయింటింగ్ సాధనకి ఎట్టకేలకు శ్రీకారం చుట్టాను. ఆదివారం మధ్యాహ్నం కూర్చుని ఎక్కువగా పెయింటింగ్స్ వేస్తూ ఉండే వాడిని. 

అలంకార్ థియేటర్ ఎదురుగా ఆదివారం సాయంత్రం నిర్మానుష్యంగా ఉండే రైల్వే స్టేషన్ రోడ్డు ఫుట్ పాత్ పై పాత బుక్స్, మ్యాగజైన్స్ పెట్టి అమ్మే వాళ్ళు అని తెలిసి చాలా ఆదివారాలు పనిగట్టుకుని అంత దూరం వెళ్ళి వెతికే వాడిని. అక్కడ కొన్ని అమెరికన్ ఆర్ట్ మ్యాగజైన్స్ దొరికాయి, కొన్ని కొనేశాను. వాటిల్లో ఒక మ్యాగజైన్ అట్ట వెనక పేజీ మీద అచ్చయిన ఆయిల్ పెయింటింగ్ చాలా నచ్చింది. ఆ మ్యాగజైన్ ముందు పెట్టుకుని అచ్చంగా అవే రంగుల షేడ్స్, నాకున్న ఆ ఆరు రంగులతో ఎలా తెప్పించానో నాకూ ఇప్పటికీ మిస్టరీ. ఏ రంగులో ఏ రంగు కలిపితే ఏ రంగు వస్తుందో ప్రాధమిక అవగాహన బొత్తిగా లేదు, అడిగినా చెప్పలేను, కానీ నాకు తెలీకుండానే ఏ రంగు షేడ్ చూసినా రెండు మూడు రంగులు కలిపి అచ్చం అదే షేడ్ వచ్చేసేది, అదే నాకిప్పటికీ అప్పటి మిస్టరీ. అలా దీక్షగా కూర్చుని పెయింటింగ్ వేస్తుంటే, మధ్య మధ్యలో బొమ్మలంటే కొంచెం ఆసక్తి ఉన్న ఫ్రెండ్స్ వచ్చి చూసి వెళ్ళిపోతూ ఉండేవాళ్ళు, కొంత మంది మాత్రం "భలే వేస్తున్నావ్ గిరీ" అని మెచ్చుకునేవాళ్ళు.

బయట కమర్షియల్ ఆర్టిస్టులు ఎలా వేస్తారో ఏం మెటీరియల్ వాడతారో తెలుసుకోవాలని చాలా ప్రయత్నాలు చేశాను. కానీ కష్టం, వాళ్ళెక్కడుంటారో తెలుసుకునే వీలులేని రోజులవి. కనీసం కాలేజి లో సీనియర్స్, జూనియర్స్ లో ఒక్కరన్నా పెయింటింగ్స్ వేసే వాళ్ళుండకపోతారా అని కూడా చూశాను. నాలుగేళ్ళు ఏడు బాచ్ ల్లో ఒక్కరూ తారసపడలా. అప్పటికింకా ఏ మాత్రం అనుభవం లేక, సరయిన మెటీరియల్ కూడా లేక, తడబడుతూనే దొరికిన రంగులు, బ్రషులు, పేపర్ లతో మొదలుపెట్టి ముందుకి పోతూ వేస్తున్నవి నా మొదటి అడుగులే. అయినా, ఈ ఒక్క పెయింటింగ్ తో వచ్చిన స్వీయ అనుభవం మాత్రం నాకు చాలా చాలా ధైర్యాన్నిచ్చింది. పెయింటింగ్స్ ఎలా వెయ్యాలా అంటూ నాలో ఆవహిస్తున్న నిరాశనీ, అసలు వెయ్యగలనా అని చెలరేగుతున్న అనుమానాల్నీ, ఒక్కడినే నేర్చుకోగలనా అంటూ ప్రశ్నిస్తున్న అధైర్యాన్నీ పక్కకి తోసి నన్ను పట్టుకుని ముందుకి నడిపించింది కేవలం నా పట్టుదల, పట్టు వదలని దీక్ష మాత్రమే. వేసిన తర్వాత నా రూమ్ లో గోడపైన మిగిలిన వాటితో బాటు దీన్నీ అతికించాను, వెనుక నాలుగు కార్నర్స్ లో గమ్ పూసి. మూడవ సంవత్సరం, నాలుగవ సంవత్సరం "న్యూ హాస్టల్" లో నేనున్న రెండు రూముల్లోనూ ఈ పెయింటింగ్ గోడమీదే ఉండేది. తర్వాత ఆ కాలేజి హాస్టల్ గోడలు దాటి బయటి ప్రపంచంలోకి వచ్చిన నాతోనే ఉంటూ, నాతో బాటు ఇండియా వదిలి భద్రంగా ఇంతదూరం నాతో వచ్చేసింది. వస్తూ ఆ కాలం గురుతుల్నీ, జ్ఞాపకాలనూ మోసుకుని తెచ్చింది.

కాలేజి ఫ్రెండ్స్, అక్కడ చదివిన చదువూ, నేర్చుకున్న విజ్ఞానం, పొందిన డిగ్రీ, గడిపిన జీవితం, ఆ అనుభవాలూ ఎవరికైనా జీవితంలో ఒక మలుపు తిరిగే మైలురాయి. కాలేజి లైఫ్ లో చదువు, ఫ్రెండ్స్, సినిమాలు, షికార్లు అందరికీ ఉండేవే. అవి పక్కన పెడితే నా "సిద్ధార్థ ఇంజనీరింగ్ కాలేజి" రోజులు మాత్రం ఎక్కువగా నిండింది బొమ్మలతోనే. ఇప్పటికీ అప్పుడప్పుడూ తలుచుకుంటూనే ఉంటాను, హైదరాబాద్ ఉస్మానియా యూనివర్సిటీ ఇంజనీరింగ్ కాలేజి మెయిన్ బిల్డింగ్ లో, ఇంజనీరింగ్ కాలేజి అడ్మిషన్స్ జరిగినప్పుడు, నా కొచ్చిన EAMCET ర్యాంక్ కి నా వంతు వచ్చినపుడు గవర్న్ మెంట్ కాలేజీల్లో నేనెంచుకోవటానికి మిగిలింది REC వరంగల్ లో సివిల్ ఇంజనీరింగ్ మాత్రమే. నాకు తీసుకోవటం ఇష్టంలేదు. ఇష్టంలేనపుడు వద్దు, ప్రైవేట్ కాలేజీలో ఎక్కడైనా ఏ బ్రాంచ్ లోనైనా సీట్ వస్తుంది, అయితే ఫీజ్ ఎక్కువ అంటూ చెప్పారు. అప్పటికే ఇంటర్మీడియట్ లొయోలా లో చాలా డబ్బులయ్యాయి, అమ్మకి కష్టం అవుతుందని తీసుకోవటానికి సిద్ధపడ్డాను. వద్దని చిన్నమామయ్య తీసుకుని వచ్చేశాడు. తర్వాత ప్రైవేట్ కాలేజీల్లో అడ్మిషన్స్ కి అక్కడికే మళ్ళీ వచ్చిన రోజు నాకు అన్ని కాలేజీల్లో అన్ని బ్రాంచ్ ల్లోనూ ఎక్కడకావాలంటే అక్కడ తీసుకునే ఆప్షన్ ఉండింది. చిన్నమామయ్య "ఇక్కడైతే నేను దగ్గరుంటాను, చైతన్య భారతి ఇంజనీరింగ్ కాలేజి, హైదరాబాద్ తీసుకో" అని ఎంతగానో అడిగినా వద్దని "విజయవాడ" అయితే "కావలి" కి దగ్గర, రెండేళ్ళు ఇంటర్మీడియట్ అక్కడ అలవాటయ్యింది. అక్కడే కావాలని పట్టుబట్టి "సిద్ధార్థ ఇంజనీరింగ్ కాలేజి" లో కంప్యూటర్ సైన్స్ చేరాను. అప్పుడా కాలేజిలో కంప్యూటర్ సైన్స్ మాదే మొట్ట మొదటి బ్యాచ్.

గతం తల్చుకున్నప్పుడల్లా ఇప్పటికీ అప్పుడప్పుడూ అనిపిస్తూనే ఉంటుంది, ఒకవేళ అప్పుడు నాకున్న కాలేజి ఆప్షన్స్ లో "సిద్ధార్థ ఇంజనీరింగ్ కాలేజి, విజయవాడ" కాకుండా చిన్నమామయ్య ఎంతగానో తీసుకోమని అడిగిన "చైతన్య భారతి ఇంజనీరింగ్ కాలేజి, హైదరాబాద్" లేదా "గీతం ఇంజనీరింగ్ కాలేజి, విశాఖపట్నం" లో కంప్యూటర్ సైన్స్ ఇంజనీరింగ్ చేరి ఉంటే ఇంజనీరింగ్ కాలేజి అనుభవం ఎలా ఉండేదో, ఎవరు ఫ్రెండ్స్ అయ్యేవాళ్ళో, నా జీవితం ఎలా మలుపు తిరిగి ఉండేదో, ఆ మలుపుల్లో నా బొమ్మలు, నా పెయింటింగ్స్ అసలుండేవో లేవో, ఉండి ఉంటే ఎలా ఉండేవో అని...

"జీవిత మలుపుల్లో మనం వేసే ప్రతి అడుగూ కనపడని మన గమ్యం వైపే పడుతుంది."

~ గిరిధర్ పొట్టేపాళెం

~~ ** ~~ ** ~~

("నెచ్చెలి" పత్రిక కోసం ప్రత్యేకంగా "బొమ్మల్కతలు" శీర్షికన నెల నెలా మాట్లాడుతున్న నా బొమ్మలు)

నా తొలినాళ్ళ బొమ్మల ప్రపంచంలో జీవం పోసుకుని వెలుగు చూడని నా బొమ్మలకి వెలుగు చూపే ప్రయత్నంలో మాట్లాడి ఆగిన నా కొన్ని "బొమ్మల జీవిత కథలు" నచ్చి, ఆపకుండా ఇదెందుకు కొనసాగించకూడదు అంటూ నన్నడిగి ప్రోత్సహించిన "నెచ్చెలి" పత్రికా సంపాదకులు "శ్రీమతి గీత" గారికి ధన్యవాదాలతో 🙏 ...

వెలుగు చూడని నా "బొమ్మలు చెప్పే కథలు" - 19 ...

 

"Kashmir Lake"

Poster colors on Paper (7" x 10")

<-- నా "బొమ్మలు చెప్పే కథలు" - 18                                            నా "బొమ్మలు చెప్పే కథలు" - 20  -->

ప్రతి మనిషికీ జీవితంలో ఎప్పుడో ఒకప్పుడు ఏదో ఒక విషయంలో తనకి తెలియని దాన్ని శోధించి తెలుసుకుని సాధించాలని పడే తపనా, చేసే ప్రయత్నాల వెంట కృషి తోడై తాననుకున్న దానికన్నా ఎక్కువగా సాధించిన సందర్భాలు కొన్నైనా ఉండి ఉంటాయి. వెనుదిరిగి చూసినపుడల్లా అప్పుడున్న పరిస్థితుల్లో ఇది నేనే చేశానా అని అనిపిస్తూ అబ్బురపరుస్తూ ఆ సందర్భాలు గుర్తొచ్చినపుడల్లా మదిలో మళ్ళీ మళ్ళీ అద్భుతంగా సందడి చేస్తూనే ఉంటాయి.

పెయింటింగ్ వెయ్యాలన్న ఆలోచనాతపనల తపస్సు చాలించి కృషి మొదలుపెట్టిన నా టీనేజి రోజులవి. ఎక్కడా ఎవరినీ అడిగి తెలుసుకునే అవకాశం లేకున్నా పట్టువదలక, అప్పుడు మేముంటున్న "కావలి" లో, నేను చదువుతున్న "విజయవాడ" లో  పుస్తకాల షాపుల వెంటపడి అడిగి, వెతికి పట్టుకోగలిగిన ఒక అర డజను రంగుల "క్యామెల్" పోస్టర్ కలర్స్ సెట్, ఒకటీ రెండు బ్రషులు తప్ప ఇంకేమీ పెద్దగా ఆర్ట్ మెటీరియల్ లేకుండానే పయనం సాగించిన రోజులవి. ఒక్కొకసారి అడిగిన షాపుకే మళ్ళీ వెళ్ళి అదే మెటీరియల్ కోసం అడిగిన సందర్భాలూ ఉన్నాయి. "నిన్ననే అడిగావు, లేవని చెప్పా కదా" అన్నా, మళ్ళీ వెళ్ళి నిన్న అడిగిన అతను కాకుండా ఇంకో అతను ఉన్నాడేమో చూసి అక్కడే అవే మెటీరియల్ ఉన్నాయా అని అడిగిన సందర్భాలూ అనేకం.

ఏదైనా మంచి బొమ్మ చూసినా, గ్రీటింగ్ కార్డు లేదా పత్రికల్లో ప్రింట్ అయిన మంచి ఫొటో చూసినా ఎప్పటికైనా వాటిని పెయింటింగ్స్ వెయ్యాలి అని సేకరించి దాచుకునే అలవాటు చిన్నప్పట్నుంచీ ఉండేది. ఒకసారి చిన్నమామయ్య దగ్గరున్న ఫొటో క్యాలెండర్ లో ప్రింట్ అయిన ఫొటోలు చూడగనే తెగ నచ్చేసి మళ్ళీ తెచ్చిస్తాను అని అడిగి ఇంటికి తెచ్చుకున్నా. అందులో ప్రింట్ అయిన రెండు ఫొటోలు "కాశ్మీర్" లో తీసినవి. ఒకటి వింటర్ లో పగటిపూట ఎండలో మంచు, ఇంకొకటి సమ్మర్ సాయంత్రం పూట అందమైన సరస్సు. రెండిటి మీదా మనసు పారేసుకున్నా. అడిగి తెచ్చుకున్నాను కనుక కొద్దిరోజుల్లో తిరిగి ఇచ్చేయాలి. ఇప్పట్లా క్లిక్ మనిపించి పాకెట్లో పెట్టుకునే ఫోన్ కెమెరాల్లేవు. ఆ క్యాలెండర్ ముందుపెట్టుకుని చూసి పెయింటింగ్ మొదలు పెట్టటం ఒక్కటే మార్గం, అంతే, మొదలుపెట్టేశాను. మూడు రోజుల వ్యవధిలో రెండు ఫోటోలనీ పెయింటింగ్స్ వేసేశాను. మూడు రోజుల్లోనే వేశానన్న విషయం నిజానికి గుర్తులేకున్నా పెయింటింగ్ కింద సంతకం పెట్టిన డేట్లు ఇప్పుడు చూస్తే నాకే ఆశ్చర్యం వేస్తుంది. అసలప్పట్లో అలా ఎలా వేశానన్న ఆశ్చర్యం ఒక పక్కైతే, మూడు రోజుల్లోనే మళ్ళీ ఇంకొకటా అన్న ఆశ్చర్యం మరో పక్క, ఇవి రెండూ పక్కపక్కన చూసినపుడల్లా పక్కా పొందే ఆ అనుభూతిని మాటల్లోనే కాదు లెక్కల్లోనూ చెప్పలేను.

అప్పటి దాకా రంగుల్లో చిత్రీకరించిన ఆకాశం నా బొమ్మల్లో లేదు, నీళ్ళూ లేవు. అలాంటిది రెండూ కలిపి ఒకే పెయింటింగ్ లో వెయ్యటం చాలా పెద్ద సవాల్ నాకపుడు. ఇప్పటికీ అప్పటిలానే ఏ బొమ్మైనా వేసే ముందు వెయ్యగలనా అన్న సంశయంలాంటి చీకటిలో సందేహంతోనే  నా పయనం మొదలవుతుంది, ఎక్కడో వెయ్యగలను అన్న చిన్న మెరుపు తళుక్కుమని మెరిసి నన్ను పట్టి ముందుకి లాగి నడిపిస్తుంది. అప్పుడపుడూ ఆ మెరుపు ఉరుమై గర్జించి మేఘమై వర్షించి తుఫాను లా అలజడి సృష్టిస్తూ ఇబ్బంది పెడుతుంది. అయినా పట్టు సడలక నేను వేసే అడుగుల్తో చివరికి తనే ప్రశాంతించి వెలిసి వెలుగునిచ్చి, వర్షం వెలిశాక వెలిసే సూర్యకాంతిలో మెరిసే ప్రకృతిలా నా మనసుని ఉరకలు వేయిస్తూ నాతో ఆ బొమ్మని పూర్తి చేయిస్తుంది. వేసే ప్రతి బొమ్మ పయనమూ ఇలాగే ముందుకి సాగుతుంది.

అలా సందేహిస్తూనే మొదలు పెట్టిన ఆ క్షణాలింకా గుర్తున్నాయి. దీనికి రెండ్రోజుల ముందు వేసిన "కాశ్మీర్ మంచు" పెయింటింగ్ ఒకింత ధైర్యాన్నిచ్చినా, వెను వెంటనే విభిన్నమైన రంగుల్లో మరో కాశ్మీర్ పెయింటింగ్, ఈసారి ముందున్న ఛాలెంజ్ - ఆ ఆకాశం, సాయంసంధ్యాకిరణాలు పడి ఆ సరస్సు నీళ్ళు సంతరించుకున్న బంగారు వన్నెలు, అక్కడక్కడా పిల్లగాలికి నీటిలో చిన్నపాటి కదలికలు, ఆ కదలికలపై ఆహ్లాదంగా విహరిస్తున్న పడవలూ, సరస్సు చుట్టూ ఉన్న పచ్చని చెట్లూ, వాటి ప్రతిబింబాలూ... ఇలా ఇందులో ప్రతిదీ సవాలే. తడబడకుండా ఓపిగ్గా వేసుకుంటూ పోయానంతే. వాటర్ కలర్ కి ముందు పెన్సిల్ తో స్కెచ్ గీసుకోవచ్చన్న టెక్నిక్ నాకప్పుడు తెలీదు. బ్రష్ తో రంగులు వేస్తూ పోవటమొక్కటే తెలుసు. అన్ని లిమిటేషన్స్ నీ అధిగమించి వేసింది నేనేనా అనిప్పుడున్న ఆశ్చర్యం వెనుక అప్పుడున్న తపనా, దీక్షా గుర్తుకొస్తుంటాయి.

అప్పటి నా పెయింటింగ్స్ లో ఈ రెండు "కాశ్మీర్ పెయింటింగ్స్" చాలా చాలా ప్రత్యేకం. పోర్ట్రెయిట్స్ మాత్రమే కాదు, ప్రకృతినీ బానే చిత్రీకరించగలననే ధైర్యాన్నిచ్చాయి. ఆ రోజుల్లో వెసిన ప్రతి పెయింటింగ్ నీ మా ఇంట్లో బీరువా పక్కనుండే ఒక టేబుల్ పైన గోడకానించి పెట్టేవాడిని. అదే నా ఆర్ట్ గ్యాలరీ, అమ్మ అన్న ఇద్దరే వీక్షకులు. అలా అలా నా ఆర్ట్ గ్యాలరీలో వేసిన ప్రతి బొమ్మా ఒకటి రెండు రోజులుంచి మళ్ళీ మళ్ళీ చూసుకుని పొంగిపోయేవాడిని. తర్వాత నాతో వీటినీ అమెరికా కి తెచ్చుకుని ఫ్రేముల్లో పెట్టి వాల్ పైన కొన్ని సంవత్సారాలు గా పెట్టుకుంటూ వచ్చాను. ఇప్పుడు ఫ్రేముల్లోంచి బయటికొచ్చి నా ఆర్ట్ పోర్ట్ ఫోలియో లో భద్రంగా ఉన్నాయి. ఏప్పుడన్నా అది తిప్పుతుంటే ఎదురై సున్నితంగా నన్ను పలకరిస్తాయి. అప్పుడప్పుడూ బయటికి తీసి మాసిన పేపర్ అక్కడక్కడా కొంచెం నలిగిన మడతలు అరిచేతితో తాకితే, కాలంతో నలిగిన ఆ మడతల్లో ఉన్నది మాత్రం తడి ఆరిన ఆ రంగులూ, తడి ఆరని నా జ్ఞాపకాలూ... 

"తడి ఆరిన రంగుల్లో ఆరని జ్ఞాపకాలే జీవన చిత్రాలు."

~ గిరిధర్ పొట్టేపాళెం

~~ ** ~~ ** ~~

("నెచ్చెలి" పత్రిక కోసం ప్రత్యేకంగా "బొమ్మల్కతలు" శీర్షికన నెల నెలా మాట్లాడుతున్న నా బొమ్మలు)

నా తొలినాళ్ళ బొమ్మల ప్రపంచంలో జీవం పోసుకుని వెలుగు చూడని నా బొమ్మలకి వెలుగు చూపే ప్రయత్నంలో మాట్లాడి ఆగిన నా కొన్ని "బొమ్మల జీవిత కథలు" నచ్చి, ఆపకుండా ఇదెందుకు కొనసాగించకూడదు అంటూ నన్నడిగి ప్రోత్సహించిన "నెచ్చెలి" పత్రికా సంపాదకులు "శ్రీమతి గీత" గారికి ధన్యవాదాలతో 🙏 ...

వెలుగు చూడని నా "బొమ్మలు చెప్పే కథలు" - 18 ...

Kashmir Winter

Poster colors on Paper (7" x 10")

<-- నా "బొమ్మలు చెప్పే కథలు" - 17                                                        నా "బొమ్మలు చెప్పే కథలు" - 19 -->

ఇంకా ఓనమాలు కూడా దిద్దలేదు, అప్పుడే మహాగ్రంధం రాసెయ్యలన్న తపన అన్నట్టుగా ఉండే రోజులవి, నా బొమ్మల జీవితంలో. ఒక అందమైన దృశ్యం ఏదైనా పత్రిక లోనో, క్యాలెండర్ లోనో కనిపిస్తే చూసి పరవశించిపోవటమే కాదు, దాన్ని నా చేత్తో అచ్చం అలాగే అచ్చుగుద్ది మరింతగా మైమరచిపోవాలనే తపన. గ్రాఫైట్ పెన్సిల్ తో బూడిద రంగు బొమ్మల నుంచి, ఇంక్ తో బ్లాక్ అండ్ వైట్ బొమ్మలు చేరి, అక్కడి నుంచి రంగుల లోకం వైపు పయనిస్తున్నా నా బొమ్మల బాటన. నేర్చుకోవాలన్న "తపన" ఒక్కటే నాకు "గురువు" అయ్యింది. అపుడప్పుడూ నన్ను తోస్తున్నా పడుతూ, చెయ్యిస్తే మళ్ళీ లేస్తూ, లేచిన ప్రతిసారీ తడబాటు తెలుసుకుని సరిచేసుకుంటూ రెట్టించిన ఉత్సాహంతో పైపైకెగురుతూ ఒంటరిగా నా బొమ్మలతో సాహసంగా సావాసంగా సాగుతున్న నా పయనమది.

ఇప్పట్లా చేతిలో మొబైల్ ఫోన్ ఓపెన్ చేసి స్క్రీన్ పైన ట్యాప్ చేస్తే చాలు అద్భుతమైన ఫొటో ఇమేజ్ లు వచ్చేసి, అరచేతిలో అద్భుతాలు జరిగిపోయే రోజులు కావవి. ఒక అందమైన ప్రకృతి దృశ్యాన్ని తదేకంగా చూడాలన్నా, చూసి పరవశించి పోవాలన్నా ఎదురుగుండా కళ్ళతోనైనా చూడాలి, లేదా ఏ ప్రొఫెషనల్ ఫొటోగ్రాఫరో తన కళ్ళతో చూసి కెమెరాలో బంధించిన ఫొటో డార్క్ రూమ్ లో డెవలప్ చేసి, ఏ పత్రికలోనో, పుస్తకంలోనో, లేకుంటే ఏ క్యాలెండర్ పేజీ గానో అచ్చయితే తప్ప చూట్టం సాధ్యం కాదు. ఒక సంవత్సర క్యాలెండర్ లో నెలకొక దృశ్యం ఫొటో చొప్పున పన్నెండు ఫొటోలు అచ్చు వేస్తే అందులో ప్రతి ఫొటో అద్భుతంగానే ఉండేది. ఇప్పుడు గూగుల్ ఒక్క క్లిక్ తో ప్రపంచాన్నంతా చుట్టేసొచ్చి, వెతికి వెతికి ఎన్ని ఫొటోలు చూపెట్టినా ఒక్కటీ నచ్చదు. మితం ఎప్పుడూ రుచికరమే, అమితం ఎప్పుడూ అజీర్ణమే.

టీనేజి వయసే నాదింకా ఈ పెయింటింగ్ వేసినపుడు. బహుశా ఆ వయసులో మనసుకుండే వేగం, వేసే ఉరకలు మరే వయసులోనూ ఉండవనేనేమో మనిషి జీవితంలో ఆ ఏడేళ్ళనీ ప్రత్యేకంగా గుర్తించి ప్రతి భాషలోనూ దానికి ఒక పదం కనిపెట్టారు, తెలుగులో యుక్త వయసది. కనపడ్డ మనసుకి నచ్చిన బొమ్మనల్లా ఉరకలు వేస్తూ అలా వేసుకుంటూ ముందుకి సాగి పోతూనే ఉన్నా.

కావలి - నా జీవితంలో మరచిపోలేని మధురమైన పట్టణం. ఎనిమిదేళ్ళ వయసులో హైస్కూలు టీచర్ గా ఉన్న నాన్నకి ట్రాన్స్ఫర్ అవటంతో, తను పుట్టి పెరిగిన నెల్లూరు దగ్గర పల్లెటూరు "దామరమడుగు" లోనే స్థిరపడాలని కొత్త ఇల్లు కట్టుకుని పక్కనే ఉన్న చిన్న పట్టణం బుచ్చిరెడ్డిపాళెం హైస్కూల్ లో పనిచేస్తూ రోజూ సైకిల్ మీద వెళ్ళి వస్తుండే నాన్న. ఎన్నో ఆశలతో ఎంతో అందంగా తనే డిజైన్ చేసుకుని కష్టపడి దగ్గరుండి కట్టించిన కొత్త ఇంట్లో బామ్మ ని ఒక్కదాన్నే పెట్టి, "ఒక్క సంవత్సరం ఓపిక పట్టు మళ్ళీ ట్రాన్స్ఫర్ చెయించుకుని వెనక్కి వచ్చేస్తాం" అని బామ్మకి మాటిచ్చి అమ్మా, అన్నా, నేనూ, చెల్లెలుతో కావలికి వచ్చాడు. తర్వాత ఒక్క సంవత్సరం తిరక్కుండానే అనూహ్యమైన మార్పులు, అందరమూ చెల్లా చెదురయ్యాం. నేనేమో దూరంగా రెసిడెన్షియల్ స్కూల్, అమ్మేమో నాన్న దగ్గర మద్రాస్ విజయా నర్సింగ్ హోమ్ లో ట్రీట్మెంట్ తీసుకుంటున్న నాన్న ని చూసుకుంటూ, బామ్మ ఒక్కటే మా ఊర్లో, అన్న ఎక్కడో కందుకూరులో పెద్దమామయ్య దగ్గర, చెల్లెలు అటూ ఇటూ బామ్మ దగ్గరో, అమ్మమ్మ దగ్గరో. ఒక సంవత్సరం లోనే ఊహించ(లే)ని మార్పులతో నాన్నని దేవుడు మా నుంచి దూరం చెయ్యటం, తర్వాత అమ్మ జాబ్ చెయ్యాల్సిరావటం, అక్కడ బామ్మ బాగోగుల్నీ, ఇక్కడ మమ్మల్నీ చూసుకుంటూ కావలి లోనే ఉండిపోవటం, అలా దాదాపు పద్దెనిమిదేళ్ళు బామ్మ ఒక్కటే మాకోసం ఆ ఊర్లోనే ఉండిపోయింది.

నిరాశా నిస్పృహల్లో విధి ముంచేసినా నెమ్మదిగా కొంచెం కొంచెం తేరుకుంటూ, ఎంతో పొదుపైన జీవితం, గర్ల్స్ హైస్కూల్ లో క్లర్క్ గా జాబ్ చేసుకుంటూ, మమ్మల్ని చదివిస్తూ, మాకన్నీ చూసుకుంటూ అమ్మ, ఆ పల్లెటూర్లో మా ఇంటికీ, మాకూ అండగా, మా రవ్వంత ఆస్తికి కొండంత తోడు గా బామ్మా, అలా  మళ్ళీ జీవితంలో మేము నిలదొక్కుకున్నదీ ఆ కావలిలో నివాసముంటూనే. నాన్నతో కలిసి చిన్నప్పుడు వెళ్ళిన రైల్వేస్టేషన్ రోడ్డులోని "గీతా మందిరం", చెయ్యి పట్టుకుని నడిచి వెళ్ళిన బజార్లు, చూసిన కొద్ది సినిమాలు, ఇవే ఎప్పటికీ చెరగని, తరగని జ్ఞాపకాలు. అలా నేను స్కూలూ, కాలేజీ అన్నీ దూరంగానే ఉండి చదువుకోవటంతో, శలవులకి వస్తే బయటికి వెళ్ళి కలిసే ఒక్క మిత్రుడూ లేకపోవటంతో పుస్తకాలు, బొమ్మలే నాకు నేస్తాలయ్యాయి. అమ్మ జాబ్ కీ, అన్న కాలేజీకో, ఫ్రెండ్స్ తోనో వెళ్తే ఒక్కడినే కూర్చుని గంటల కొద్దీ బొమ్మలు వేస్తూ గడిపేవాడిని. ఒకవేళ బయటికి ఒక్కడినే వెళ్తే అది ఒక్క లైబ్రరీకి మాత్రమే. ఇంకెక్కడికైనా అన్న తోడు లేనిదే పొయ్యేవాడిని కాదు.

కావలి, అమ్మమ్మ అమ్మ కూడా పుట్టి పెరిగిన ఊరది. ఒక చిన్న పెంకుటింట్లో నెలకి యాభై రూపాయల అద్దెకి. అదీ తన ఆదాయం అతితక్కువ అయినా, మా కుంటుంబ పరిస్థితులు తెలిసి, పెద్దమనసు చేసుకుని వంద అద్దెని యాభైకి తగ్గించి ఇచ్చిన తాతయ్య చెల్లెలు "నారాయణవ్వ" ఇల్లది, ఒప్పించి ఇప్పించింది మా తాతయ్య. ఆ పెంకుటింట్లోనే నా బొమ్మలు అద్భుతాల దారులవెంట నడిచాయి. నా మట్టుకు నేనక్కడ వేసిన బొమ్మలన్నీ నాకు ఇప్పటికీ అద్భుతాలే. ఒక అట్ట, ఒక పేపర్, నాలుగైదు కేమెల్ రంగుల సీసాలు, ఆ రంగుల సెట్ తో వచ్చిన ఒక చిన్న రంగులు కలుపుకునే ప్యాలెట్, ఒక బ్రష్, చిన్న మగ్ లో నీళ్ళు, ఎదురుగా ప్రింట్ అయిన బొమ్మ పెట్టుకుని నేను సాగించిన నా దీక్షలు ఎన్నో. ఆ దీక్షల్లో సృష్టించిన బొమ్మలు మరెన్నో.

చిన్నమామయ్య నాకప్పట్లో పుస్తకాలకీ, బొమ్మలకీ పెద్ద ఇన్స్పిరేషన్. చిన్నమామయ్య దగ్గర చాలా పుస్తకాలుండేవి. చాలా మంచి ఆర్టిస్ట్ అండ్ రైటర్ కూడ. కాన్పూర్ లో యమ్మెస్సీ అయ్యి కావలికి వచ్చి తాతయ్య వాళ్ళింట్లో మిద్దెమీద తన రూమ్ లో సగం పైగా పుస్తకాలే ఉండేవి. వెళ్ళినప్పుడల్లా అక్కడ కూర్చుని గంటలకొద్దీ పుస్తకాలు తిరగేసేవాడిని. అలా ఒకసారి స్పైరల్ టేబుల్ క్యాలెండర్ కనిపించింది. పన్నెండు నెలలు, నెలకొకటి చొప్పున పన్నెండు హార్డ్ పేపర్స్ మీద పన్నెండు అందమైన ఫొటోలు. అది తెచ్చుకుని అందులో రెండు ఫొటోలని వాటర్ కలర్ పెయింటింగులు గా వేశాను. ఆ రెండిట్లో ఇది మొదటిది.

కాశ్మీర్ లోయల మంచు, ఎత్తు పల్లంగా ఉన్న ఓ ప్రదేశం, ఎత్తున మంచుతో పూర్తిగా కప్పబడ్డ రోడ్డు, దిగువన కుటీరం లాంటి చిన్న ఇల్లు, కొంచెం కనిపిస్తూ మిగతా మంచుతో కప్పబడ్డ పై కప్పు, వరండా లో ఒక పేము కుర్చి, ఇంకేదో చెక్క ఫర్నీచర్, ఇంటి మెట్లు ఎక్కుతూ ఒక పెద్దాయన, వెనక చలికి శాలువా కప్పుకుని కర్ర పట్టుకుని మంచులో నడుస్తూ లోపలికెళ్తున్న ఒక పెద్దావిడ, ఆ మంచులో జాకెట్ కప్పుకుని ఆడుకుంటున్న ఒక పిల్లాడు, చుట్టూ అలాంటి ప్రదేశాల్లో పెరిగే ఎత్తయిన చెట్లు, వాటి వెనక నీలాకాశం, అక్కడక్కడా మంచుతో పూర్తిగా కప్పబడని నేలా, ఇన్నిటినీ ఒక 7 x 10 ఇంచ్ పేపర్ మీద పోస్టర్ కలర్స్ తో ఫొటో అనిపించేలా దించాలి. అప్పూడప్పుడే చిన్న చిన్న పెయింటింగ్స్ తడబడుతూ వేస్తూ కొంచెం కొంచెం మెళకువలు నేర్చుకుంటున్న నాకు అది చాలా పెద్ద సాహసం. అంత సాహసోపేతం ఇప్పుడైతే ససేమిరా చెయ్య(లే)నేమో. అంత ఓపికా, ఆ పట్టుదలా, ఆ దీక్షా, ఆ శక్తీ ఇవేవీ ఇప్పుడు ఉన్నాయో లేవో, ఉన్నా రమ్మన్నా రావేమో. ఏ పనినైనా అద్భుతంగా చెయ్యటానికి ఉండాల్సిన తపనకి పక్కన ఉత్సాహం, సాహసం, ఓపికా, పట్టుదలా, దీక్షా, శక్తీ కూడా తోడవ్వాలి అనటానికి నిదర్శనం ఈ పెయింటింగ్.

నా టీనేజి వయసులో వేసిన ఈ పెయింటింగ్ అప్పటి వయసుకి నాకు అద్భుతం అయితే ఈ వయసుకి మాత్రం అది మహాద్భుతం. ఓనమాలు దిద్దుతున్నపుడే ఒక మహా గ్రంధం రాయటం ఎవరికైనా సాధ్యమా? తపనకి తోడుగా ఉత్సాహం, సాహసం, ఓపిక, పట్టుదల, దీక్ష, శక్తి, ఆసక్తి కలసి వచ్చి మనల్ని ముందుకి నడిపిస్తే సాధ్యమే. ఆ దీక్షల్లో ఓనమాలు దిద్దుతూ సృష్టించేవి పెద్ద పెద్ద గ్రంధాలే...

"ఒకప్పటి అద్భుతాలే కాలంలో మహాద్భుతాలుగా నిలుస్తాయి."

~ గిరిధర్ పొట్టేపాళెం

~~ ** ~~ ** ~~

("నెచ్చెలి" పత్రిక కోసం ప్రత్యేకంగా "బొమ్మల్కతలు" శీర్షికన నెల నెలా మాట్లాడుతున్న నా బొమ్మలు)

నా తొలినాళ్ళ బొమ్మల ప్రపంచంలో జీవం పోసుకుని వెలుగు చూడని నా బొమ్మలకి వెలుగు చూపే ప్రయత్నంలో మాట్లాడి ఆగిన నా కొన్ని "బొమ్మల జీవిత కథలు" నచ్చి, ఆపకుండా ఇదెందుకు కొనసాగించకూడదు అంటూ నన్నడిగి ప్రోత్సహించిన "నెచ్చెలి" పత్రికా సంపాదకులు "శ్రీమతి గీత" గారికి ధన్యవాదాలతో 🙏 ...

వెలుగు చూడని నా "బొమ్మలు చెప్పే కథలు" - 17 ...

 

నలభైయేళ్ళ నాటి "సాగర సంగమం" - "బాలు" పాత్రకి జీవం పోసిన "కమల హాసన్"

Pencil on Paper, 1983

Naveen Nagar, Hyderabad

<-- నా "బొమ్మలు చెప్పే కథలు" - 16                                                         నా "బొమ్మలు చెప్పే కథలు" - 18 -->

సాగర సంగమం - నాకు అమితంగా నచ్చిన అత్యుత్తమ తెలుగు చిత్రం. ఏదైనా ఒక కళాత్మకమైన పనితనాన్ని పరిశీలించి చూస్తే ఎక్కడో ఒకక్కడ ఏదో ఒక చిన్నపాటి లోపం, లేదా ఇంకాస్త మెరుగ్గా చేసుండొచ్చు అన్నవి కనిపించకపోవు. ఎక్కడా ఏమాత్రమూ మచ్చుకైనా వంక పెట్టలేని పనితీరు మాత్రమే "పరిపూర్ణత్వం" అన్న మాటకి అర్ధంగా నిలుస్తుంది. ఒక్క మనిషి చేసే ఒక పనిలో "పరిపూర్ణత" ని తీసుకురావటం అంత కష్టమేమీ కాదు, ఎందరో ఇది చేసి చూపెట్టారు. కానీ అరవైనాలుగు కళల మిశ్రమం అయిన సినిమాలో ఈ పరిపూర్ణతని సాధించటం చాలా అరుదు. తెలుగులో బహుశా ఈకోవలో ఒకప్పటి "మాయా బజార్" చిత్రం ఎప్పటికీ ముందే నిలుస్తుందేమో. నావరకైతే మాత్రం ఆ తర్వాత "సాగర సంగమం" అలాంటి "పరిపూర్ణత" ని తీర్చిదిద్దుకున్న ఆణిముత్యం, తెరపై తరతరాలకీ చూపించగల అజరామర చిత్రం.

కళ - దేవుడు అడగకనే ఇచ్చే అరుదైన వరం. అలాంటి వరం పొందిన ఒక పసిపిల్లవాడి మనసున్న కళాకారుడికి తన కళకి వెలుగుని చూపగల ఒకే ఒక్క ఆశాకిరణం పరిచయమయిన కొద్ది కాలంకే దూరమవటంతో మసిబారిన జీవితం. ఆ పాత్రలో కమలహాసన్ నటన, శాస్త్రీయ నృత్యకళలో చూపిన హావభావాలు అసమానం, అద్భుతం. అందరి నటీనటుల నటన, సంగీతం, సాహిత్యం, ఛాయాగ్రహణం, లొకేషన్స్ ఇలా ఈ సినిమాకి అన్ని విభాగాల్లో పనిచేసిన ప్రతి ఒక్క కళాకారుడి నుంచీ తమ తమ విభాగంలో "పరిపూర్ణత" ని రాబట్టి, అందరి పరిపూర్ణతలనీ కలిపి సంపూర్ణంగా మలచి చూపించిన దర్శకుడు కళాతపస్వి శ్రీ|| కె.విశ్వనాథ్ గారి "పరిపూర్ణ పరిపక్వ సాగరం" - ఈ "సాగర సంగమం".

అప్పుడే 10వ తరగతి పరీక్షలు రాసి 6 సంవత్సరాల గురుకుల పాఠశాల విద్యాభ్యాసం ముగించి మా ఊరు "కావలి" కి వచ్చి ఉన్నా. ఆరేళ్ళు ఇంటికి దూరంగా ఆ గురుకులంలో ఎలా ఒదిగానో, ఎలా ఎదిగానో నాకే తెలీదు. ఇంకెప్పుడూ ఇల్లు వదిలి దూరంగా ఉండనులే, శలవులయ్యాక మళ్ళీ అంత దూరం స్కూలుకి వళ్ళాల్సిన అవసరం మొదటిసారి లేదు అన్న సంతోషం. అలా వచ్చి కొద్ది రోజులైనా అయిందో లేదో, ఒకరోజు తాతయ్య ఇంటికి వెళ్తే హిందు న్యూస్ పేపర్లో "రావూస్ ట్యుటోరియల్, హైదరాబాద్" వాళ్ళ IAS కీ, నాగార్జునసాగర్ రెసిడెన్షియల్ కాలేజి లో ఇంటర్మీడియట్ ఎంట్రన్స్ పరీక్షకీ కోచింగ్ ప్రకటన చూసి అప్పటికే హైదరాబాద్ లో కాంపిటీటివ్ ఎగ్జామ్స్ రాస్తూ ఉంటున్న చిన్నమామయ్య దగ్గర ఉండి కోచింగ్ తీసుకునేలా నన్నూ సెట్ చేసేసి ఒకరోజు నన్ను హైదరాబాదు తీసుకెళ్ళిపోయాడు. నిజానికి హైదరాబాద్ చూడాలన్న కుతూహలం తప్ప నాకా ఎగ్జామ్ రాయలన్న ఉత్సాహం లేనే లేదు. కావలిలో ఇంటిదగ్గరే ఉండి "జవహర్ భారతి" లో ఇంటర్మీడియట్ చదవాలని ఎంతో ఆశగా ఉండేది. అప్పటికే ఇంటికి దూరంగా రెసిడెన్షియల్ స్కూల్ ఆరేళ్ళు, మళ్ళీ రెసిడెన్షియల్ కాలేజి రెండేళ్ళు, ససేమిరా ఇష్టంలేదు, కానీ పెద్దవాళ్ళ మాటకి ఎదురు చెప్ప(లే)ని రోజులు, చెప్పినా నెగ్గలేని వయసు. ఆరేళ్ళు శలవులకి వచ్చిన ప్రతిసారీ నేనింకాస్కూలుకి పోను ఇక్కడే చదువుకుంటా అని మళ్ళీ స్కూలుకి వెళ్ళాల్సిన రెండురోజులముందు నుంచీ రోజంతా ఏడుస్తూ అమ్మ వెనకే పడి వేధించిన రోజులు ఇప్పటికీ గుర్తున్నాయి. నాతో వేగలేక, నన్ను పట్టించుకోకుండా తనపని తాను చేసుకుంటూ పోయేది అమ్మ. శలవులయ్యి స్కూలుకి వెళ్ళాల్సిన రోజెలాగూ వచ్చేసరికి నా ఎయిర్ బ్యాగు సర్దుకుని బరువెక్కిన గుండెతో పుట్టెడు శోకం లోపలే అదిమిపెట్టి "కావలి" నుంచి "నెల్లూరు" బస్సెక్కే వాడిని. నెల్లూరు నుంచి రాత్రంతా ప్రయాణం అనంతపూరు కి, అక్కడి నుంచి మళ్ళీ బస్ లో హిందూపురం, అక్కడి నుంచి జట్కా బండిలో సేవామందిరం, అలా కావలి నుంచి దాదాపు 20 గంటల ప్రయాణం, "హిందూపురం" దగ్గర నేను చదివిన "కొడిగెనహళ్ళి గురుకుల విద్యాలయం".

నవీన్ నగర్, హైదరాబాద్ - ఖైరతాబాద్ సెంటర్ లో బస్సు దిగి మెయిన్ రోడ్డు పక్క రోడ్డులో ఒక 20 నిమిషాలు రెండు మూడు వంపులు తిరిగి ఎత్తుగా పైకెళ్ళే రోడ్లు, నడిచి వెళ్తే బంజారా హిల్స్, సరిగ్గా అక్కినేని నాగేశ్వరరావు గారి ఇంటి వెనుక ఉన్న రెండవ రోడ్డులో ఒక రెండంతస్థుల బిల్డింగ్ లో కింద ఒక రూమ్ లో చిన్నమావయ్య, ఇంకొక బంధువు సుబ్రమణ్యం మామయ్య ఇద్దరూ ఉండేవాళ్ళు. ఒక రెండునెలలున్నానేమో అక్కడ వాళ్ళతోబాటు. హైదరాబాద్ సిటీలో బస్సెలా ఎక్కాలి, ఎక్కడ ఏ బస్ ఎక్కి ఎక్కడికి ఎలా వెళ్ళాలీ ఇవన్నీ ఒకరోజు నన్ను తనతో తీసుకెళ్ళి తిప్పిమరీ నేర్పించాడు సుబ్రమణ్యం మామయ్య. ఆయనకి నెలవారీ బస్ పాస్ ఉండేది. నాకంటే కొద్ది సంవత్సరాలే పెద్ద, అప్పటికే చిన్న గవర్నమెంట్ ఉద్యోగం చేస్తూ ఉన్నాడక్కడ. చిన్నమావయ్య ఆయన్ని సుబ్రమణ్యం అని పిలిస్తే నేనూ అలానే పిలిచేవాడిని, నాకన్నా పెద్ద అయినా. ఆ రెండు నెలల్లో నేను చిన్నమామయ్యతో కన్నా సుబ్రమణ్యం మామయ్య తోనే ఎక్కువగా గడిపాను. రోజూ ఆఫీస్ నుంచి సరిగ్గా టైమ్ కి ఇంటికి వచ్చేసేవాడు. పొద్దున్నుంచి మధ్యాహ్నం దాకా నా కోచింగ్ ఒక పూటే, సాయంత్రం వచ్చి నన్ను ఏదో ఒక ప్లేస్ కి తీసుకెళ్తుండే వాడు. అలా నెమ్మదిగా హైదరాబాద్ లో భయం లేకుండా ఒక్కడినే బస్సులు ఎక్కి ఎక్కడికైనా వెళ్ళగలిగేలా నన్ను తయారుచేశాడు సుబ్రమణ్యం మామయ్య. ఆదివారం సాయంత్రం దూరదర్శన్ లో వచ్చే తెలుగు సినిమా చూద్దామని పైన ఓనర్ ఇంటికి నన్ను తీసుకెళ్ళేవాడు. ఒక ఆదివారం నేను మొదటిసారి టీవీ లో చూసిన సినిమా యన్.టీ.ఆర్ "రాణీ రత్న ప్రభ". తర్వాత నేను ఇంటర్ ఆంధ్రలొయోలా కాలేజి, విజయవాడలో చేరి హాస్టల్ లో ఉన్న రెండేళ్ళు నాకు ఉత్తరాలు రాస్తుండేవాడు. నాన్నకున్న హాబీని కంటిన్యూ చేస్తూ అప్పటికే నేను స్టాంప్స్, ఫస్ట్ డే కవర్స్, కాయిన్స్ సేకరిస్తుండేవాడిని. ప్రతి ఉత్తరమూ ఫస్ట్ డే కవర్స్ లోనే రాసేవాడు. ఇంటర్ అయ్యాక నా అడ్రెస్ మారి మా ఉత్తరాలకు బ్రేక్ పడింది.

మా రూమ్ లో స్టవ్ ఉండేది. నేనూ చిన్నమామయ్య ఎక్కువగా మెస్ లో తింటుండేవాళ్ళం. అప్పుడప్పుడూ చిన్నమామయ్య చేసేవాడు. నాకప్పటికి వంట చెయటం రాదు. ఒక సారి చిన్నమామయ్య దగ్గర "పప్పు పులుసు" చెయటం నేర్చుకున్నా, "పాలకూర పప్పు" చిన్నమామయ్య చేస్తే చూసి నేర్చుకున్నా. అవి రెండే నాకొచ్చిన కూరలు. ఒకరోజు రాత్రి ఒంటరిగా ఉన్నాను, చిన్నమామయ్య కోసం ఎదురు చూసి చూసి మెస్ లు కూడా మూసేసిన టైమ్ కి వంట చేద్దామని రైస్ వండి, ఆమ్లెట్ వేద్దామని ఒక్కటే గుడ్దు ఉంటే అది కొట్టి ఒక గ్లాసుడు నీళ్ళు పోసి కలిపాను, పెద్ద ఆమ్లెట్ వస్తుందని ఆశ అంతే. ఆ ఆమ్లెట్ కాస్తా హాంఫట్ అయ్యింది. బహుశా ఆ రాత్రి పస్తున్నానేమో. ఆ విషయం ఒకసారి బామ్మ కి చెప్తే కడుపుబ్బా నవ్వి, "పిచ్చి నాయనా నీళ్ళు పోసేస్తే పెద్ద ఆమ్లెట్ వచ్చేస్తుందా" అని నన్నూ నా వంటనీ ఎప్పుడూ తమాషా చేసేది. టెన్త్ పరీక్షల రిజల్ట్స్ నేను హైదరాబాదులో ఉన్నపుడే వచ్చాయి. మా స్కూల్ లో నలుగురికి టాప్ టెన్ లో స్టేట్ ర్యాంక్స్ కూడా వచ్చాయి. నాకూ వస్తుందని ఎక్స్పెక్టేషన్స్ ఉండేవి, ఎనిమిది మార్కుల్లో మిస్ అయ్యాను. చిన్నమామయ్య న్యూస్ పేపర్ తోబాటు స్వీట్స్ తెచ్చి కంగ్రాట్స్ చెప్పేదాకా రిజల్ట్స్ తెలీదు. మేముంటున్న నవీన్ నగర్ ఇంకొకవైపు నుంచి ఒక ఇరవై నిమిషాలు నడిచెళ్తే ఎర్రమంజిల్ మెయిన్ రోడ్డు పై ఒక నెల్లూరు వాళ్ళ హోటల్ ఉండేది. సండేస్ పొద్దున నేనూ చిన్నమామయ్య వెళ్ళి ఇడ్లీ, దోశ తినేవాళ్లం. తమాషా ఏంటంటే అక్కడ ఇడ్లీ లోకి కారప్పొడి, నెయ్యి, మినుముల పచ్చడి పెట్టేవాళ్ళు. మినుముల పచ్చడి నెల్లూరు స్పెషల్. నెల్లూరులో అందరికీ భలే ఇష్టం. దానికోసమే వెళ్ళేవాళ్ళం. అప్పుడే పది, ఇరవై పైసల నాణేలు కొత్త కొత్త రకాలు "రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా" కొన్ని నెలలు విడుదల చేస్తుండేది. హైదరాబాద్ లో మాత్రం సర్క్యూలేషన్లో ఉండేవవి కొత్తల్లో. ఆ హోటల్లో చిల్లర తళ తళ మెరుస్తున్న కొత్త కాయిన్స్ ఇచ్చేవాళ్ళు, అన్ని రకాలూ సేకరించానప్పట్లో. అప్పుడప్పుడూ సాయంత్రం ఒక్కడినే అలా బంజారా హిల్స్ అక్కినేని గారి ఇంటి మీదుగా హోటల్ బంజారా దాకా వెళ్తుండే వాడిని, ఎప్పుడన్నా నాగేశ్వర్రావు గారు కనిపిస్తారేమో అని ఆ ఇంటి వైపు చూసేవాడిని, ఇద్దరు మనుషులంత ఎత్తున్న ప్రహరీ పైన ఇనుప కంచె, ఇంటి రెండవ అంతస్తు రూమ్స్ కిటికీలు, కాగితం పూల చెట్లూ మాత్రం కనపడేవి, ఎప్పుడూ గేట్ మూసే ఉండేది, ఒక గార్డ్ కాపలా కూడా.

రావూస్ కోచింగ్ సెంటర్, హిమయత్ నగర్ లో ఉండేది. ఖైరతాబాద్ లో బస్సెక్కి లక్డీ కా పూల్ లో దిగి మరో బస్సెక్కి లిబర్టీ సెంటర్ దగ్గర దిగి 5 నిమిషాలు నడిస్తే చాలు. మొదటి రోజు ఇద్దరు ఫ్రెండ్స్ అయ్యారు రాజశేఖర్, హరనాథ్. కోచింగ్ కి వెళ్ళిన అన్ని రోజులూ ముగ్గురం రోజూ లిబర్టీ దగ్గర కలిసి అక్కడ ఒక హోటల్ లో ఇడ్లీ భలే ఉంటుందని వాళ్ళే నాకు చెప్తే (నిజంగానే భలే ఉండేది) రోజూ టిఫిన్ చేసి కోచింగ్ కి వెళ్ళేవాళ్ళం. ఒక ఆదివారం ముగ్గురం కలిసి అమీర్ పేట లో "మనిషికో చరిత్ర" సినిమాకెళ్ళాం. తర్వాత నేను ఆంధ్ర లొయోలా కాలేజి, విజయవాడ లో, వాళ్ళిద్దరూ హైదరాబాద్ లోనే ఏవో కాలేజెస్ లో ఇంటర్మీడియట్ చేరిపోయాం. దార్లు తప్పినా రాజశేఖర్ నేనూ రెండేళ్ళు ఉత్తరాలు రాసుకునేవాళ్ళం, తర్వాత పూర్తిగా తప్పి పోయాం.

ఒకరోజు చిన్నమామయ్య లక్డీ కా పూల్, మీరా డీలక్స్ థియేటర్ లో "సాగర సంగమం" సినిమా సెకండ్ షో కి తీసుకెళ్ళాడు, నాకప్పట్లో ఫైటింగ్ సినిమాలంటేనే ఇష్టం ఉండేది, అయిష్టంగా ఆ సినిమాకెళ్ళాను, అయితే తమాషాగా నేనప్పటికి హైదరాబాద్ లో చూసిన ప్రదేశాలన్నీ ఆ సినిమాలో ఉన్నాయి రవీంద్రభారతి, ఖైరతాబాద్ వినాయక విగ్రహం, బిర్లా మందిర్, హోటల్ అశోక. నాకా సినిమా భలే నచ్చింది. తర్వాత "సితార" పత్రిక నా చేతికొస్తే ఒకరోజు మధ్యాహ్నం ఒక్కడినే ఏమీ తోచక పేపర్, పెన్సిల్ తీసుకుని ఆ పత్రిక ముఖచిత్రం పై ఉన్న కమలహాసన్ బొమ్మ వెయటం మొదలుపెట్టాను. చాలా బాగా వచ్చేసింది, అచ్చు గుద్దినట్టే అనిపించింది. తర్వాత చాలా రోజులు చూసుకుని పొంగిపోయాను. అన్న, నేనున్నానని హైదరాబాద్ చూట్టానికి వస్తే నేనే "సాగర సంగమం" సినిమా భలే ఉంది అని వాడికి చెప్పి మరీ తీసుకెళ్ళాను. అప్పటికే ఎక్కడికైనా సిటీ బస్సులెక్కి భయం లేకుండా తిరగటం వచ్చేసిన నేనే వాడికి అప్పుడు హైదరాబాద్ కి గైడ్. మొదటి జేమ్స్ బాండ్ సినిమా "ఫర్ యువర్ ఐస్ ఓన్లీ" కూడా లక్డీకాపూల్ అమరావతి థియేటర్ లో చిన్నమామయ్యతో కలసి చూశా. నేనూ అన్నా ఇద్దరం కలిసి అబిడ్స్ చెర్మాస్ పక్కన సందుల్లో గుండా లోపలికెళ్తే ఒక థియేటర్ ఉండేది, అందులో "మూన్ రేకర్" కూడా చూశాం. అవే నేను మొదట చూసిన జేమ్స్ బాండ్ సినిమాలు.

అలా నేనున్న, చూసిన హైదరాబాద్ మొదటి అనుభవంలో ఒక మధురమైన అనుభూతి "సాగర సంగమం" సినిమా. తర్వాత పరీక్ష రాసి "కావలి" కి వెళ్ళాక నా చేతికి అందిన "సాగర సంగమం" లోని "కమల్ హాసన్ డ్యాన్స్ స్టిల్స్" ప్రతిదీ పెన్సిల్ తో అప్పట్లో బొమ్మలు వేశాను. ఆ సినిమా అంటే నాకున్న ఇష్టం అభిమానం, U.S. వచ్చిన చాలా ఏళ్ళకి మళ్ళీ 2010 లో బొమ్మలు వెయటం మొదలుపెట్టాక వాటర్ కలర్స్ లో కమల్ హాసన్ నటరాజు డ్యాన్స్ భంగిమ ని వేశాను. ఇంకా కమల్ హసన్ పోర్ట్రెయిట్ కూడా వేశాను. అందులో హీరోయిన్ జయప్రద బొమ్మా వెయ్యాలని ఉండేది, కుదరలేదింకా. 2010 నుంచి దాదాపు పదేళ్ళు ప్రతి సంవత్సరం జనవరి 1 న ఈ సినిమా చూసేవాడిని. చూసిన ప్రతిసారీ అదే "గొప్ప" అనుభూతి. ఆ అనుభూతిని మాత్రం మాటల్లో పెట్టలేను. ఆ సినిమాలో బాలు పాత్రకి అంతగా కనెక్ట్ అయిపోయాను, అంతే. నా మొదటి హైదరాబాద్ అనుభవంలో చూసిన "సాగర సంగమం" సినిమా, ఆ సినిమా చూశాక వేసిన ఈ బొమ్మ ప్రభావం నామీద ఒక జీవితకాలం పడింది. శాస్త్రీయ నృత్యం అంటే ఒకరకమైనా ఆరాధనా ఏర్పడింది. ఓ పదేళ్ళ క్రితం "నృత్యాంజలి" అనే పేరుతో సిరీస్ మొదలుపెట్టి, ఇప్పటిదాకా ఒక యాభై దాకా బొమ్మలూ, పెయింటింగ్స్ వేసి ఉంటాను.

అప్పటిదాకా ఇంత కరెక్ట్ గా నేనేసిన పోర్ట్రెయిట్స్ ఏవీ లేవు, ఇదే ప్రధమం, అదే ఈ బొమ్మ ప్రత్యేకత. తర్వాత వేసిన పోర్ట్రెయిట్స్ అన్నిటికీ ఇదే కొలమానం అయ్యింది. పెన్సిల్ దాటి పెన్ను, అదీ దాటి ఇంకు, ఇంకా పోస్టర్ కలర్స్, వాటర్ కలర్స్, ఆయిల్ పెయింటింగ్ ఇలా వేసిన ఎన్నో పోర్ట్రెయిట్స్ కి వేసిన పునాది - ఈ బొమ్మ నాకు ఇచ్చిన స్ఫూర్తి, నాలో పెంచిన విశ్వాసమే. తర్వాత ఇంజనీరింగ్ రోజుల్లో ఉధృతంగా వేసిన బొమ్మలు, హైదరాబాద్ TCS లో జాబ్ చేస్తున్నపుడు ఆర్టిస్ట్ అయ్యే మార్గాలకోసం హైదరాబాద్ లో నా అన్వేషణలూ ఇలా నా బొమ్మల "సాగరం" లో హైదరాబాద్ సిటీ, ఆ అనుభవాలూ, అనుభూతులూ ఒక అనురాగ "సంగమం". ఇప్పుడు దూరమై పోయినా అప్పుడు తిరిగిన ఆ ప్రదేశాలనీ, కలిగిన అనుభవాలనీ, పొందిన  అనుభూతుల్నీ, పరిచయమయిన మనుషుల్నీ, దగ్గరయిన మనసుల్నీ నిత్యం గుర్తుకి తెస్తూ మదిలో నిరంతరం సంద్రించే "సాగర సంగమం"...

"ప్రదేశాలు మారినా మనుషులు వీడినా, మారని వీడని తొలి అనుభూతుల జ్ఞాపకాలే అనుభవాల సాగర సంగమాలు"

~ గిరిధర్ పొట్టేపాళెం

~~ ** ~~ ** ~~

("నెచ్చెలి" పత్రిక కోసం ప్రత్యేకంగా "బొమ్మల్కతలు" శీర్షికన నెల నెలా మాట్లాడుతున్న నా బొమ్మలు)

నా తొలినాళ్ళ బొమ్మల ప్రపంచంలో జీవం పోసుకుని వెలుగు చూడని నా బొమ్మలకి వెలుగు చూపే ప్రయత్నంలో మాట్లాడి ఆగిన నా కొన్ని "బొమ్మల జీవిత కథలు" నచ్చి, ఆపకుండా ఇదెందుకు కొనసాగించకూడదు అంటూ నన్నడిగి ప్రోత్సహించిన "నెచ్చెలి" పత్రికా సంపాదకులు "శ్రీమతి గీత" గారికి ధన్యవాదాలతో 🙏 ...

వెలుగు చూడని నా "బొమ్మలు చెప్పే కథలు" - 16 ...

రాధాకృష్ణులు - రేఖా చిత్రం

Indian Ink and Poster Colors on Paper

<-- నా "బొమ్మలు చెప్పే కథలు" - 15                                                         నా "బొమ్మలు చెప్పే కథలు" - 17 -->

రాయటం నేర్చిన ప్రతి ఒక్కరూ ఎపుడో ఒకపుడు ఏదో ఒక రేఖాచిత్రం గీసే ఉంటారు. ఒక మనిషినో, పువ్వునో, చెట్టునో, కదిలే మేఘాన్నో, ఎగిరే పక్షులనో, నిండు చందమామనో, లేదా రెండు కొండల మధ్యన పొడిచే సూర్యుడినో. రేఖాచిత్రాలే గుహల్లో వెలుగు చూసిన మొదటి మానవ చిత్రాలు. ఎలాంటి బొమ్మల ప్రక్రియ అయినా మొదలయ్యేది ఒక చిన్న రేఖతోనే. సంతకం కింద తేదీ వెయ్యని నా అతికొద్ది బొమ్మల్లో ఈ రేఖా చిత్రం ఒకటి. 1992-93 సంవత్సరాల మధ్య వేసింది.

కంప్యూటర్ సైన్స్ ఇంజనీరింగ్ కాలేజీ చదువు పూర్తి చేసాక, సిద్ధార్ధ ఇంజనీరింగ్ కాలేజ్, విజయవాడ కెళ్ళి డిగ్రీ సర్టిఫికేట్ తోబాటు స్కాలర్ షిప్ రూపంలో వెనక్కి వచ్చిన ఆఖరి సంవత్సరం కట్టిన ట్యూషన్ ఫీజ్  Rs. 5,000 రూపాయలతో డిసెంబర్ 1989 లో భవిష్యత్తు బాటని వెదుకుతూ ఒక్కడినే హైదరాబాదు మహానగరానికి పయనమయ్యాను. అప్పట్లో బెంగుళూర్, ఢిల్లీ అయితే కంప్యూటర్ సైన్స్ కి జాబ్స్ ఉండే అవకాశాలు కొంచెం ఎక్కువ అని విన్నా అక్కడ ఎవరూ తెలిసిన వాళ్ళు లేకపోవటం, హైదరాబాద్ లో చిన్నమామయ్య ఫ్యామిలీ శంకర్ మఠ్ దగ్గర విద్యానగర్ లో ఉండటం, ఇంకా నా పదవ తరగతి శలవుల్లో ఒక రెండు నెలలు హైదరాబాద్, నవీన్ నగర్ లో (శ్రీ అక్కినేని నాగేశ్వర రావు గారి ఇంటి వెనుక) ఉంటూ హిమయత్ నగర్ "రావూస్ ట్యుటోరియల్స్" లో కోచింగ్ చేరి హైదరాబాద్ చూసిన అనుభవం...ఆ సుపరిచయం తో హైదరాబాద్ నాకు కొత్తేమీ కాకపోవటం...అలా అక్కడ జీవితం ఒకరకంగా పునః ప్రారంభమయ్యింది.

అప్పటికే హైదరాబాద్ మహానగరం. ఎక్కడికెళ్ళాలన్నా సిటీ బస్సులు, ఆటోలు, లేదంటే నడక...ఇవే  మార్గాలు. సెల్ ఫోన్ తో బుక్ చేస్తే మనం ఉన్న దగ్గరికి వచ్చి ఎక్కించుకునే ఓలా, ఊబర్ల కాలం ఇంకా రాలేదు. ఒకవేళ వచ్చి ఉన్నా, ఆటో ఎక్కాలంటేనే తిరిగే మీటర్ చూసి కళ్ళు తిరిగే కాలం, ఓలా గీలా టాక్సీలు భరించే స్తోమత అందరికీ ఉండేది కాదు. అయినా ఉత్సాహంగా వెళ్లిన రెండో రోజే ఉద్యోగ వేట మొదలయ్యింది. ఒక పేజీ Resume ఫైల్ పట్టుకుని The Hindu, Deccan Chronicle Newspapers లో చూసిన ఒకటి రెండు Computer Centers addresses వెదుక్కుంటూ విద్యానగర్ నుంచి సికిందరాబాద్ కి సిటీ ట్రెయిన్ లో ప్రయాణం, నా జాబ్ ప్రయత్నంలో తొలి ప్రయాణం...ఇప్పటికీ కొత్తగానే గుర్తుంది. అప్పుడు కొద్ది రూట్స్ లో మాత్రమే సిటీ ట్రెయిన్స్ ఉండేవి. బహుశా ఆ రూట్ ఫలక్ నుమా నుంచి సికిందరాబాద్ వరకూ అనుకుంటాను. క్రిక్కిరిసిన సిటీ బస్సులతో పోలిస్తే ట్రెయిన్స్ అర కొర ప్రయాణీకులతో చాలా ఖాళీ గా నడిచేవి. ఇప్పుడు మెట్రో రెయిల్ అంత ప్రాచుర్యం లో లేవవి. అసలు సిటీ ట్రెయిన్స్ ఉన్నాయి అని కూడా చాలా మందికి తెలీదు. అలా సికిందరాబాద్ లో ఒకటి, రెండు చిన్న కంపెనీలకెళ్ళి రెసెప్షన్ డెస్క్ వద్ద పరిచయం చేసుకుని కంప్యూటర్ సైన్స్ ఇంజనీరింగ్ గ్రాడ్యుయేట్ ని జాబ్స్ కోసం వచ్చాను అని చెప్పి ఇస్తే, ఏవైనా జాబ్స్ ఉంటే లెటర్ పంపిస్తాం అని చెప్పి Resume తీసుకునేవాళ్ళు. పోస్టల్ అడ్రెస్ చిన్నమామయ్య ఇంటిది ఇచ్చి రోజూ ఏమైనా పోస్ట్ లో వస్తాయా అని కొన్ని రోజులు ఎదురు చూశాను. ఎప్పుడూ ఎక్కడినుండీ అలాంటి కాల్ లెటర్స్ అయితే రానేలేదు. చివరికి విద్యానగర్ దగ్గరే ఉన్న VST Industries (Vazir Sultan Tubacco Company) కెళ్ళి కూడా Resume ఇచ్చి వచ్చాను, పెద్ద కంపెనీ, కంప్యూటర్స్ ఉండి ఉండొచ్చు అని చిన్నమామయ్య చెప్తే.

అప్పట్లో ఫ్రెష్ ఇంజనీరింగ్ గ్రాడ్యుయేట్స్ కి పబ్లిక్ సెక్టర్ కంపెనీ జాబ్స్ కి ఎంట్రన్స్ పరీక్షలకి నోటిఫికేషన్స్ పేపర్స్ లో వేస్తూ ఉండేవాళ్ళు. అలా కొన్ని పరీక్షలు కూడా రాసి కాల్ లెటర్స్ కోసం ఒకటి రెండు నెలలు ఎదురుచూపులు. అలా రెండు మూడు నెలల తర్వాత News Paper లో A.P. Technology Services Limited, State Government Jobs కోసం Notification చూసి apply చేసి ఒకరోజు పొద్దున ఉస్మానియా యూనివర్సిటీ లో ఎగ్జామ్ రాశా. ఆరోజు సాయంత్రమే బూర్గుల రామకృష్ణా రావు గవర్నమెంట్ ఆఫీసెస్ బిల్డింగ్ లో, ట్యాంక్ బండ్ అంచున, లిబర్టీ దగ్గర రిజల్ట్స్ పెట్టారు. పరీక్షలో నెగ్గాను, తరువాతి రోజే ఇంటర్వ్యూ కూడా అయ్యింది. అదే మొట్టమొదటి ఇంటర్వ్యూ, బాగా చేశాను. ఒక నెల తర్వాత అనుకోకుండా రిజిస్టర్డ్ పోస్ట్ లో అపాయింట్మెంట్ లెటర్ వచ్చింది. Government Jobs అంటే నాకు ఆసక్తి లేదు. అయినా అయిష్టంగానే చేరిపోయాను. నెలకి Rs. 1,500 శాలరీ. అప్పుడు సగటు శాలరీల కన్నా చాలా తక్కువ. కానీ ఆ జాబ్ మంచి అనుభవాన్నిచ్చింది. చాలా నేర్చుకునే అవకాశం ఉండేది, ఎంతో స్వయంకృషితో నేరుకున్నాను. అదే నా కెరీర్ కి గట్టి పునాది అయ్యింది. అప్పుడప్పుడే గవర్నమెంట్ రికార్డ్స్ కంప్యూటరైజేషన్ మొదలయ్యింది. ట్రెజరీ, పోలీస్ శాఖ, RTO ఆఫీసుల్లో సాఫ్ట్ వేర్ అప్లికేషన్స్ మొదటిసారి ప్రవేశపెట్టిన బ్యాచ్ మాదే. ఆ ఘనత అంతా అప్పటి కాంగ్రెస్ ప్రభుత్వం చీఫ్ మినిస్టర్స్ గా ఉన్న శ్రీ. మర్రి చెన్నారెడ్డి, శ్రీ. నేదురుమల్లి జనార్ధన రెడ్డి, శ్రీ. కోట్ల విజయభాస్కర రెడ్డి గార్లదే. ఆ నాలుగైదు ఏళ్లలో చాలా గట్టి పునాదులు వేశారు. మొట్ట మొదటి సాఫ్ట్ వేర్ టెక్నాలజీ పార్కు కూడా అమీర్ పేట లో వెలిసింది అప్పుడే. హైదరాబాద్ లో సాఫ్ట్ వేర్ కి పునాదులు వేసిన క్రెడిట్ నూటికి నూరు శాతం వాళ్ళదే.

హైదరాబాద్ వచ్చాక సరిగ్గా మూడు నెలలు పట్టింది అలా మొదటి జాబ్ లో చేరటానికి. ఆ మూడు నెలల్లో రోజూ చిక్కడపల్లి లైబ్రరీ కి నడిచి వెళ్ళి News Papers అన్నీ జాబ్ నోటిఫికేషన్స్ కోసం తిరగేయటం ఒక పూట పనిగా పెట్టుకున్నాను, పనిగా అనేకన్నా లక్ష్యంగా పెట్టుకున్నానేమో అనిపిస్తుందిపుడు, ఒకరోజు మిస్ అయినా ఏదో మిస్ అయిపోతాను అన్నంట్టుండేవాడిని. అయినా బొమ్మలు మాత్రం మానలేదు. అడపా దడపా పేపర్స్ పై  వేస్తూనే ఉన్నాను. జాబ్ వచ్చాక ఆర్ట్ మెటీరియల్ కొనటానికి డబ్బులుండేవి, అబిడ్స్, కోఠి కెళ్లి వెతికి మరీ ఆర్ట్ మెటీరియల్, ఆర్ట్స్ బుక్స్, మ్యాగజైన్స్ బాగా కొనేవాడిని.

ఇండియన్ ఇంక్ లో ముంచి బ్రష్ తో వేసింది ఈ రాధాకృష్ణుల బొమ్మ. ఈ బొమ్మకి మూలం నా మొదటి జాబ్ లో కొలీగ్ పెళ్ళి కార్డ్ పై ఒక కార్నర్లో ప్రింట్ చేసిన ఒక ఇంచ్ సైజ్ బొమ్మ. భలే నచ్చింది. పెన్సిల్ తో రఫ్ లైన్ స్కెచ్ వేసుకునేపుడు ముఖాల్లో ఆ ప్రశాంత చూపుల కోసం చాలా కష్టపడ్డాను. కళ్ళు, ముక్కు, పెదవులు, కింద గడ్డం తో సహా ప్రతిదీ చక్కగా అమరితే కానీ రాని ఆ ప్రశాంతతని రేఖల్లో తీసుకురావటం అంత సులభం కాదని నేర్చుకున్నాను. ఒకరకంగా సన్నని సున్నితమైన ఆ గీతల్లోనే 3D ఎఫెక్ట్ తీసుకురావాలి. ఆ గీతల వంపుల్లో బుగ్గలు, మెడ, పెదవి కింది గడ్డం వంపులు ప్రతిదీ కొలిచి గీసినట్టు వస్తే కానీ బొమ్మ పూర్తిగా అందంగా కనపడదు. చిన్న గీత ఎక్కడ కొంత అటూ ఇటూ అయినా కొట్టొచ్చే మచ్చలా కనపడిపోతుంది. ముఖ్యంగా రాధ బొమ్మ గడ్డం చాలా సార్లు రబ్బర్ (ఎరేజర్) తో రబ్బీ రబ్బీ వేశాను. రేఖల బొమ్మల్లో ఉన్న సవాలు అప్పుడు అర్ధం అయ్యింది, చూట్టానికి సులభం అనిపించేంత సులభం మాత్రం కాదని. ప్రతి రేఖలో అంతర్లీనంగా ఆ కష్టం, అనుభవం దాగి ఉంటాయి.

మనం చేసే పనుల్లాగే, ఆర్టిస్ట్ కి వేసే బొమ్మల్లోనూ కొన్ని అసంతృప్తి నీ, కొన్ని తృప్తి నీ, కొన్ని సంతృప్తి నీ కలిగిస్తాయి. కొన్ని బొమ్మలు ఎంత కష్టపడి, ఎంత బాగా వేసినా అసంతృప్తినే మిగిలిస్తాయి, ఇంకా వాటిల్లో ఏదో మిస్ అయిన ఫీలింగ్ ని కలిగిస్తూ. కొన్ని తృప్తిగా అనిపిస్తాయి, బాగా వేశాను అన్న ఫీలింగ్ ని ఇస్తూ. అతికొద్ది బొమ్మలు మాత్రమే సంతృప్తిని ఇస్తాయి. అవి చూడటానికి సింపుల్ గా ఉన్నా, అందులో పడిన కష్టం, ఆ కష్టంలో ని సంతృప్తి వేసిన ఆర్టిస్ట్ మనసుకి మాత్రమే తెలుస్తుంది. అప్పటి నా బొమ్మల్లో సంతృప్తిని ఇచ్చిన బొమ్మల్లో ఇది ఒకటి.

అప్పుడు నా దగ్గర క్యామెల్ పోస్టర్ కలర్ సెట్ లో హైదరాబాద్, అబిడ్స్, నాంపల్లి స్టేషన్ రోడ్లో ఒక బుక్ షాప్ లో కొన్న రెండు స్పెషల్ కలర్ బాటిల్స్ ఉండేవి, ఒకటి గోల్డ్, ఇంకొకటి సిల్వర్. బార్డర్లకి ఎక్కువగా ఆ రెండిటిలో ఏదో ఒకటి వాడేవాడిని, ఇందులో బార్డర్స్ కి గోల్డ్ కలర్, కార్నర్స్ లో ఇండియన్ ఇంక్ వాడాను. కాలక్రమేణా గోల్డ్ కలర్ కొంచెం వెలిసి పోయినా వేసినప్పుడు అచ్చం గోల్డ్ లా మెరిస్తూ ఉండేది. తర్వాత హైదరాబాద్, అబిడ్స్ లోని ఒక ఫ్రేమింగ్ షాప్ కెళ్తే సరిగ్గా ఈ బొమ్మ పట్టే రెడీమేడ్ ఫ్రేమ్ దీనికోసమే అన్నట్టుగా దొరికింది. నేను బంగారు రంగులో వేసిన బార్డర్ కి నలుపు, నలుపు వేసిన కార్నర్స్ కి బంగారు రంగు లో ఉన్న కాంట్రాస్ట్ మెటల్ ఫ్రేమ్ అది. చాలా కాలం నాతోనే నేనున్న చోటల్లా అలా అదే ఫ్రేమ్ లోనే ఈ రేఖాచిత్రం ఉండేది.

ఇప్పటికీ ఈ బొమ్మ నాదగ్గరే ఉంది, అయితే ఫ్రేమ్ లో లేదు. ఆ ఫ్రేమ్ జీవితకాలం ముగిసిపోవడంతో ఆర్ట్ పోర్ట్ ఫోలియో ఫైల్ లో భద్రంగా ఉంది. ఎపుడన్నా ఆ ఫైల్ తెరిస్తే ఒకటి రెండు క్షణాలు మాత్రమే చూస్తాను. చూసిన ప్రతిసారీ హైదరాబాద్ కి జాబ్ కోసం వచ్చిన తొలినాటి రోజులు, బయటి ప్రపంచంలో ఒంటరిగా వేసిన తొలి అడుగులు, విద్యానగర్ చుట్టూ నడచిన పరిసరాలు, విద్యానగర్ ట్రెయిన్ స్టేషన్ లో కూర్చున్న బెంచి, నడచిన రైలు పట్టాలు, ఇష్టంలో పడిన కష్టాలు, తడబడినా నిలకడగా నిలబడిన జీవితం ని గుర్తు చేస్తూ, మరచిపో(లే)ని హైదరాబాద్ జ్ఞాపకాల అనుభవాలని గుర్తుకి తెస్తూ...

"అసంతృప్తి, తృప్తి, సంతృప్తి ల కలయికే నిలకడగా కదిలే జీవితం."

~ గిరిధర్ పొట్టేపాళెం

~~ ** ~~ ** ~~

("నెచ్చెలి" పత్రిక కోసం ప్రత్యేకంగా "బొమ్మల్కతలు" శీర్షికన నెల నెలా మాట్లాడుతున్న నా బొమ్మలు)

నా తొలినాళ్ళ బొమ్మల ప్రపంచంలో జీవం పోసుకుని వెలుగు చూడని నా బొమ్మలకి వెలుగు చూపే ప్రయత్నంలో మాట్లాడి ఆగిన నా కొన్ని "బొమ్మల జీవిత కథలు" నచ్చి, ఆపకుండా ఇదెందుకు కొనసాగించకూడదు అంటూ నన్నడిగి ప్రోత్సహించిన "నెచ్చెలి" పత్రికా సంపాదకులు "శ్రీమతి గీత" గారికి ధన్యవాదాలతో 🙏 ...

వెలుగు చూడని నా "బొమ్మలు చెప్పే కథలు" - 15 ...

"ప్రియబాంధవి"

Camel Poster Colors on Ivory Board, 8" x 10"

<-- నా "బొమ్మలు చెప్పే కథలు" - 14                                                         నా "బొమ్మలు చెప్పే కథలు" - 16 -->

మనిషి పుట్టుకతోనే చుట్టూ ఉన్న పరిసరాల్నీ, మనుషుల్నీ, జీవుల్నీ చూసి అర్ధం చేసుకోవటం, చదవటం, నేర్చుకోవటం మొదలవుతుంది. మాటా, నడవడికా, ఆచరణా ఇవన్నీ పరిసర ప్రభావాలతోనే మొదలయ్యి నిత్యం ప్రభావితమవుతూ కొంచెం కొంచెం నేర్చుకుంటూ మెరుగులు దిద్దుకుంటూనే ముందుకి సాగి పోతూ ఉంటాయి. ఎంత నేర్చుకున్నా, ప్రతిరోజూ ఏదో ఒకటి, ఎంతో కొంత, కొత్తదనం ఎదురు కాకుండా ఉండదు. రోజూ ఉదయించే సూర్యుడూ ఆకాశంలో ప్రతి దినం ఒకేలా కనపడడు. చుట్టూ ఉన్న ప్రకృతి అయినా అంతే. దిన దిన ప్రవర్ధమానమే ప్రకృతి జీవం లోని పరమార్ధం.

విద్యని బోధించే సరైన గురువుండి అభ్యసించాలన్న అభిలాష ఉంటే ఆ విద్యాభ్యాసం "నల్లేరుపై బండి నడక" లా సులభసాధ్యం కాక తప్పదు. కానీ ఒక్కొకప్పుడు నేర్చుకొవాలన్న ఆసక్తి ఉన్నా కొన్ని విషయాల్లో బోధించే గురువులు అందరికీ దొరకరు. అలాంటి స్థితిలో నేర్చుకోవాలంటే శోధించాలి. ఆ విషయ శోధన ప్రక్రియలో కొందరు నిష్ణాతులు చేసిన పనులు, ఆ పనుల్లోని నైపుణ్యం పరిశీలించి అధ్యనం చేసి నేర్చుకోవలసి వస్తుంది. అదే పరిశోధన, nothing but research.

పెయింటింగ్ లో నా అభ్యాసం సరిగ్గా ఇలానే ఒక రీసెర్చ్ లా మొదలయ్యింది. పెన్సిల్, బాల్ పాయింట్ పెన్, ఇంక్ పెన్, ఇంక్ బ్రష్ ల బొమ్మలు దాటి పెయింటింగ్స్ వెయ్యాలన్న తపన "విజయవాడ సిద్ధార్ధ ఇంజనీరింగ్ కాలేజి" లో ఇంజనీరింగ్ చేస్తున్న రోజుల్లో మొదలయ్యింది. పెయింటింగ్ మెటీరియల్ కోసం అక్కడ తిరగని స్థలం లేదు, వెదకని షాపుల్లేవు. నేర్పించే గురువులు దొరికే ఛాన్స్ అయితే అస్సలు లేదు. కానీ ఎలాగైనా నేర్చుకోవాలన్న తపనొక్కటే ఉండేది. అదే నా శోధనకి పునాది అయ్యి నన్ను ముందుకి నడిపించింది. ఎలాగోలా కష్టపడి కావలసిన మెటీరియల్ కనుక్కుని కొనుక్కోగలిగాను. ఒక ఐదారు క్యామెల్ పోస్టర్ కలర్స్, రెండు మూడు బ్రష్ లు, అసలు వాటర్ కలర్స్ వెయ్యటానికి అదో కాదో కూడా తెలియని నాణ్యమైనదే అనిపించిన Ivory Board అని బుక్ షాప్స్, ప్రింటింగ్ ప్రెస్ వాళ్ళు పిలిచే ఒక రకం పేపర్. ఇవే నాకున్న పెయింటింగ్ మెటీరీయల్.

అప్పట్లో "ఆంధ్రభూమి" వారపత్రికలో విశేషాదరణ పొందుతున్న ప్రముఖ రచయిత్రుల సీరియల్స్ కి, ఉత్తమ్ కుమార్ గారు వెస్తున్న ఇలస్ట్రేషన్స్, కళా భాస్కర్ గారి "ఎంకి బొమ్మలు" ఆ పత్రికకే ఆకర్షణగా, ప్రత్యేకంగా ఉండేవి, కారణం అవి పూర్తి స్థాయి వాటర్/పోస్టర్ కలర్స్ తో వేసిన పెయింటింగ్స్ కావటం. అలా పెయింటింగ్స్ వెయ్యాలన్న తపనా, ప్రయత్నంలో నేనూ ఉండడంతో నా రీసెర్చ్ కి సరిగ్గా సరిపడ గురువు "ఉత్తమ్ కుమార్" గారి బొమ్మల రూపంలో దొరికాడు. వారం వారం క్రమం తప్పక ఒక్కడినే హాస్టల్ నుంచి బస్ లో "పటమట" కి కేవలం ఆంధ్రభూమి కోసమే వెళ్ళి, కొని తెచ్చుకున్న వారాలెన్నో ఉన్నాయి. అలా ఆ బొమ్మలు ఆధారంగా అచ్చం అలానే వేస్తూ రంగుల కలయికా, బ్రష్ వర్క్స్ ఇవన్నీ ఆ ప్రింటెడ్ బొమ్మల్లో శోధిస్తూ సాధన మొదలుపెట్టాను. శనివారం ఒక పూట కాలేజ్, ఆదివారం హాలిడే. సెకండ్ యియర్ లో సీరియస్ గా ప్రతి శని, ఆదివారాలూ పెయింటింగ్స్ వేసే ప్రక్రియ క్రమం మొదలయ్యింది. సాధారణంగా ఇంజనీరింగ్ కాలేజీల్లో చదువూ, సినిమాలూ, షికార్లూ తప్ప ఆటలకీ, ఇతర హాబీలకీ పెద్దగా ఎవరూ ఆసక్తి చూపించేవాళ్ళు కాదు. ప్రొఫెషనల్ కోర్స్ చేస్తున్నాం, చదువయ్యాక ఇంజనీర్స్ అన్న మైండ్ సెట్ తో ఎక్కువ వీకెండ్స్ చదువుల్లోనో, లేదా ఫ్రెండ్స్ తో సినిమాలకి, షికార్లకి, లేదంటే రీక్రియేషన్ రూమ్ లో టీవీ చూట్టం, క్యారమ్ బోర్డ్, టేబుల్ టెన్నిస్ ఆట్టమో...ఇలానే ఎక్కువగా గడిచిపోయేవి.

నా పెయింటింగ్స్ సాధన ప్రక్రియలో మొట్టమొదటి రంగుల పెయింటింగ్స్ కొంచెం సులభం అనిపించిన వాటితోనే మొదలుపెట్టాను. ఇంకా గుర్తుంది, మొట్టమొదటిది టేకాఫ్ అవుతున్న ఒక Boeing 747 Airplain. దానికి "Fly High. Your aim the sky, your goal the star." అని క్యాప్షన్ కూడా రాశాను. అలా మెల్లిగా పెయింటింగ్స్ లోకి ప్రవేశించి ఒక రెండుమూడు పెయింటింగ్స్ వేశాక "ఉత్తమ్" గారి బొమ్మలు చూసి అచ్చం అలానే పొల్లుపోకుండా వేసే ప్రయత్నం కొంతకాలం చేశాను. అలా వేసిన కొన్ని పెయింటింగ్స్ లో ఇది ఒకటి. అయితే అప్పటిదాకా, ఆ తరువాతా వేసిన అన్నిటి కన్నా ఇది మాత్రం నాకెంతో ప్రత్యేకంగా ఉండేది. "ఉత్తమ నాయికలు" అన్న శీర్షికన "ఉత్తమ్" గారు వేయటం మొదలుపెట్టిన సిరీస్ లో బహుశా మొదటి పెయింటింగ్ ఇదే అనుకుంటా. దీని తరువాత ఆ సిరీస్ అలా కొనసాగించారన్న గుర్తు లేదు కానీ, ఆగింది అని మాత్రం గుర్తుంది.

"ఉత్తమ్" గారు వేసిన అన్ని బొమ్మల్లో ఈ బొమ్మ నాకెంతో ఇష్టం. ఇంజనీరింగ్ ఫైనల్ యియర్ లో ఉన్నపుడు శని, ఆది వారాలు ఏకబిగిన కూర్చుని పూర్తిచేసిన పెయింటింగ్ ఇది. అయితే అప్పటికి నేను చేసిన అతికొద్ది పెయింటింగ్స్ సాధనతో ఈ పెయింటింగ్ వెయ్యాలని మొదలు పెట్టటం నాకప్పుడు "కత్తి మీద సాము" లాంటిదే. ఉన్న ఐదారు రంగుల కలయికలతో కావలసి రంగుల్ని తీసుకు రావటం, పెయింటింగ్ లో ఉండవలసిన షేడ్స్, మెళకువలూ ఇవేవీ సరిగా తెలియకపోవడం, అయినా కింద మీదా పడి కసరత్తులు చేస్తూ వెయ్యటం అంటే ఒక రంకంగా నడవడం పూర్తిగా రాకుండానే పరిగెత్తడం లాంటిది. ఇంకా గుర్తుంది, సగం పూర్తయిన పెయింటింగ్ బాగా వస్తుందన్న సంతోషంలో ఒక చిన్న నలుపు రంగు చుక్క పొరబాటున ముఖం మీద చిందటం. అసలే ది వాటర్ కలర్స్ కోసం వాడే పేపర్ కాకపోవటం, రంగులు కూడా పోస్టర్ కలర్స్ అవటం తో, అది చెరపటం సాధ్యం కాని పని. ఆ చుక్కని కవర్ చేస్తూ వైట్ రంగుని అద్దీ అద్దీ మళ్ళీ దానిపైన రంగుల షేడ్స్ అద్ది ఇలా ఎన్నెన్నో ప్రయాసలతో పూర్తి చేశా. అన్ని ప్రయాసల్లోనూ తగ్గక వెయటం వల్లేమో ఇప్పటికీ చూసిన ప్రతి సారీ సంతృప్తిని ఇచ్చే పెయింటింగ్ అవటంతో మరింత అభిమానం అన్నిటికన్నా మిన్నగా.

పూర్తిచేశాక ఆదివారం "విజయవాడ పటమట" వెళ్ళి కొన్ని జిరాక్స్ కాపీలు తీయించాను, బ్లూ, బ్రౌన్, గ్రీన్ రంగుల్లో. తర్వాత నాతో శలవులకి మా ఊరు  "కావలి" కి తీసుకెళ్ళి అన్నతో కలిసి కావలి ట్రంక్ రోడ్డు పక్కన, ఒంగోలు బస్టాండుకి దగ్గరలో ఉన్న ఒక ఫ్రేములు చేసే షాపు ఆయన దగ్గరికెళ్ళి చుట్టూ నల్లని బార్డర్ తో ఫ్రేము చెయ్యమని చెప్పాను. అలాగే చేసిస్తా అని తీసుకున్నాడు. కానీ ఇంటికొచ్చాక మనసు మాత్రం బిక్కు బిక్కు మంటూనే ఉండేది. ఎలా చేస్తాడో ఏమో, ఒకవేళ ఏమన్నా మరకలు అయితేనో, లేదా అసలు పోగొట్టేస్తేనో ఇలా రకరకాలుగా ఆలోచనలు మెదిలేవి. మధ్యలో ఒకసారి వెళ్ళి మొదలుపెట్టారా, పెట్టుంటే ఎలా వస్తుందో చూస్తాను అన్నాను, ఇంకా లేదని చెప్తూ, ఏం ఫరవాలేదు ఎలాకావాలని చెప్పావో గుర్తుంది, బాగా చేసిస్తాను అని చెప్పాడు. నాలుగైదు రోజుల తర్వాత అయ్యాక వెళ్ళి తీసుకుని చూసినప్పుడు చాలా సంతోషం వేసింది. చాలా బాగా చేసిచ్చాడు. వెనక నల్లని వెల్వెట్ లాంటి క్లాత్, ఒక ఇంచ్ బోర్డర్ కనపడేలా, కార్నర్స్ షార్ప్ కాకుండా ఒక ఇంచ్ ట్రయాంగిల్ కట్ అవుతూ, టేబిల్ మీద పెట్టుకోటానికీ, గోడకి తగిలించటానికీ రెంటికీ అనువుగా ఎంతో బాగా చేశాడు. ఇప్పటికీ అదే ఫ్రేమ్ లో నా వద్దే అలాగే భద్రంగా ఉంది.

ఇదే బొమ్మని ఈ పెయింటింగ్ కన్నా ముందు బ్లాక్ ఇంక్ పెన్ తో మా కాలేజి యాన్యువల్ మ్యాగజైన్ కి వేశాను. మ్యాగజైన్ లో ప్రింట్ కూడా అయ్యింది. అప్పుడు కొన్న మ్యాగజైన్స్ ఇప్పుడు నాతో లేకున్నా వాటిల్లో ఉత్తమ్ గారి బొమ్మలూ, ఆయనే రాసి బొమ్మ కూడా వేసిన ఒక కవితా, కొన్ని కార్టూన్లూ, కొన్ని పంచతంత్రం బొమ్మల కతలూ, మైటీ హనుమాన్ అని మొదలుపెట్టి రెలీజ్ చేసిన మొదటి అండ్ ఒకేఒక్క అద్భుతమైన పెయింటింగ్స్ ఇంగ్లీష్ కామిక్ బుక్, ఒకటి రెండు "కళా భాస్కర్" గారి "ఎంకి" బొమ్మల పేపర్ కటింగ్స్ ఇప్పటికీ నా దగ్గరున్నాయి. ఇదివరకు నా బొమ్మల మాటల్లో హైదరాబాద్ లో ఉత్తమ్ గారిని కలవాలని చేసిన ప్రయత్నం, కలిసిన కళా భాస్కర్ గారి జ్ఞాపకం పంచుకున్నాను. "కళా భాస్కర్" గారు ఇపుడు లేరనీ, స్వర్గస్తులయ్యారనీ తెలిసి బాధ పడ్డాను. ఉత్తమ్ గారితో మాత్రం ఒక పదేళ్ళ క్రితం ఫోన్ లో ఇండియా వెళ్ళినపుడు రెండు సార్లు మాట్లాడగలిగాను.

"ఉత్తమ నాయికలు" అన్న శీర్షికన "ఉత్తమ్" గారి బొమ్మ చూసి వేసిన ఈ బొమ్మకి నేనిచ్చుకున్న టైటిల్ "ప్రియబాంధవి". అప్పటి నవలా రచయిత్రి "శ్రీమతి బొమ్మదేవర నాగ కుమారి" గారు రాసిన "పయనమయే ప్రియతమా" అన్న నవలలో చదివిన, అందులో ఆమె వాడిన ఒక తియ్యని తెలుగు పదం ఇది. ఈ పదం అంత వరకూ తెలీదు, ఎప్పుడన్నా మదిలో మెదిలితే గుర్తుకొచ్చేది మాత్రం ఇదే పెయింటింగ్, వెన్నంటే ఆనాటి జ్ఞాపకాలూ.

ఈ పెయింటింగ్ లో వేసిన తేదీ చూస్తే ఈ మాట్లాడే రంగుల గుర్తులన్నీ ముప్పైఐదేళ్ళ నాటి చెదరని జ్ఞాపకాలు. కాలం గిర్రున తిరిగిందో, లేదా కాలంకన్నా జీవితమే ఇంకా వేగంగా తిరిగిపోయిందో తెలీదు కానీ, జ్ఞాపకాలు మాత్రం ఇంకా నిన్నటివే అన్నట్టు ఇందులో పదిలంగా దాగి ఉన్నాయి. అప్పుడప్పుడూ ఇలా బయటికి తొంగి చూస్తూనే ఉంటాయి...

"దిన దిన ప్రవర్ధమానమే జీవిత పరమార్ధం!"

~ గిరిధర్ పొట్టేపాళెం

~~ ** ~~ ** ~~

("నెచ్చెలి" పత్రిక కోసం ప్రత్యేకంగా "బొమ్మల్కతలు" శీర్షికన నెల నెలా మాట్లాడుతున్న నా బొమ్మలు)

నా తొలినాళ్ళ బొమ్మల ప్రపంచంలో జీవం పోసుకుని వెలుగు చూడని నా బొమ్మలకి వెలుగు చూపే ప్రయత్నంలో మాట్లాడి ఆగిన నా కొన్ని "బొమ్మల జీవిత కథలు" నచ్చి, ఆపకుండా ఇదెందుకు కొనసాగించకూడదు అంటూ నన్నడిగి ప్రోత్సహించిన "నెచ్చెలి" పత్రికా సంపాదకులు "శ్రీమతి గీత" గారికి ధన్యవాదాలతో 🙏 ...

వెలుగు చూడని నా "బొమ్మలు చెప్పే కథలు" - 14 ...

Based on Artist Sankar's illustration published in

"చందమామ" 1978 - తెలుగు పిల్లల మాస పత్రిక

Ink and ballpoint pen on paper

<-- నా "బొమ్మలు చెప్పే కథలు" - 13                                                         నా "బొమ్మలు చెప్పే కథలు" - 15 -->

మొట్ట మొదటి అనుభూతి, తీపైనా, చేదైనా, ఏదైనా జీవితంలో ఎన్నటికీ మరచిపోలేము, ఎప్పటికీ మదిలో పదిలంగా ఉండిపోతుంది. చిన్నప్పడు తిరిగిన పరిసరాలు, మసలిన మనుషులు అయితే మరింత బలంగా మదిలో ముద్ర పడిపోతాయి. నేను పుట్టిన ఊరు "కావలి", నెల్లూరు జిల్లా, చిన్న పట్టణం. అమ్మమ్మ వాళ్ళ ఊరు, అమ్మ కూడా అక్కడే పుట్టింది. కానీ నా ఊహ తెలిసే నాటికి నాన్న "బుచ్చి రెడ్డిపాళెం" హైస్కూలు లో టీచర్, అక్కడే ఉండేవాళ్ళం. ఒకటవ తరగతి అక్కడే కోనేరు బళ్ళో చదివాను, ఒక రెండేళ్ళున్నామేమో అక్కడ. మరో మూడేళ్ళు పక్కనే నాన్న పుట్టి పెరిగిన పల్లెటూరు "దామరమడుగు" లో ఉన్నాం. నాలుగవ తరగతి వరకూ అక్కడే ఆహ్లాదకరమైన పల్లెటూరి వాతావరణంలో ఆడుతూ పాడుతూ పెరిగాను. తరువాత నాన్న కి ట్రాన్స్ఫర్ కావటంతో "కావలి" కి వచ్చేశాం.

"కావలి" నెల్లూరు జిల్లాలో, నెల్లూరు తరువాత పెద్ద పట్టణం. రెండుగా విభజిస్తూ, సరళరేఖ గీసినట్టు ఊరి మధ్యలో వెళ్ళే నేషనల్ హైవే రోడ్దు. "ట్రంకు రోడ్డు" అని పిలిచేవారు. రోడ్డుకిరువైపులా ఆ చివరి నుండి ఈ చివరి వరకూ రద్దీ షాపులు, పోలీస్ స్టేషన్, కూరగాయల మార్కెట్, కోర్టు, తాలూకా ఆఫీస్, జె.బి.యం.కాలేజి, ఆర్.టి.సి బస్ స్టేషన్, హోల్ సేల్ క్లాత్ షాపులు, వచ్చే పోయే వాహనాల్తో, మనుషుల్తో ఎప్పుడూ రద్దీగానే ఉండేది. అప్పటిదాకా చిన్నపాటి వీధుల్లో తిరుగాడిన అనుభవమే. కావలి లోనే పెద్ద రోడ్లు, ట్రాఫిక్, షాపులూ, సినిమాహాళ్ళు...ఇలా పెరుగుతున్న వయసుతోబాటు మొదటిసారిగా తిరిగిన పెద్ద ప్రదేశాల గురుతులు అక్కడ్నే. 

అప్పటిదాకా బొమ్మలు చాక్ పీస్ తో నేలపైనో, బలపం తో పలకపైనో, బొగ్గుతో గోడపైనో వేసిన గుర్తులే తప్ప కుదురుగ్గా కూర్చుని కాగితంపైన వేసిన గురుతులు లేవు. అయినా కావలిలో నన్ను కట్టిపడేసిన కొన్ని బొమ్మల స్ఫూర్తి జ్ఞాపకాలు ఎప్పటికీ మదిలో మెదులుతూనే ఉంటాయి.

తారు రోడ్డు మీద చాక్ పీస్ బొమ్మలు - మొదటిది కూరగాయల మార్కెట్ కి ఎదురుగా "ట్రంకు రోడ్డు" మీద ఒక అంచున మట్టి అంతా శుభ్రంగా ఊడ్చి ఆ తారు రోడ్డు మీద రంగుల చాక్ పీస్ లతో ఎంతో గొప్పగా వేసిన "ఆంజనేయ స్వామి", "యేసు ప్రభు" లాంటి దేవతామూర్తుల బొమ్మలు. చుట్టూ ఫ్రేమ్ చేసినట్టు బోర్డర్ కూడా వేసేవాళ్ళు. కొన్ని బొమ్మలకు రంగులతో తళుకులు కూడా అద్ది ఉండేవి. బహుశా సాయంత్రం వేసే వాళ్ళేమో, చీకటి పడి రద్దీ అయ్యే సమయానికి మధ్యలో ఒక కిరసనాయిలు దీపం వెలుగుతూ ఉండేది. ఆ బొమ్మలపైన ఐదు, పది, పావలా బిళ్లలు కొన్ని ఎప్పుడూ వేసే ఉండేవి. అప్పుడనుకునే వాడిని వీళ్ళకి ఎన్ని డబ్బులో కదా అని. కానీ నాకా వయసులో తెలీదు - వెలకట్టలేని వాళ్ళ ప్రతిభకి దయకలిగిన వాళ్ళ జేబులు దాటి చేతుల్లోంచి గలగల రాలి పడే ఆ కొద్దిపాటి చిల్లర డబ్బులు...పాపం కనీసం ఒక్క పూటైనా వాళ్ల కడుపులు నింప(లే)వు అని. ఎంత కష్టపడి వేసే వాళ్ళో, ఎప్పుడూ వేస్తుంటే చూడలేదు. ఒక్కసారన్నా చూడాలన్న కోరిక అలాగే ఉండి పోయింది. ఆ బొమ్మల లైఫ్ మహా అంటే ఒక్క రోజే, అదీ సాయంత్రం నుంచి రాత్రి దాకా కొద్ది గంటలు మాత్రమే. అర్ధరాత్రి నిర్మానుష్యం అయ్యాక కూడా తిరిగే బస్సులు, లారీలు, లేదా ఏ గాలో, వానో వచ్చి తుడిచిపెట్టేసేవి. ఇప్పుడా కళ బహుశా అంతరించిపోయిందేమో. అప్పుడప్పుడూ ఏవో ముగ్గులతో గొప్ప బొమ్మలని వాట్స్ అప్ మెసేజెస్ లో చూస్తుంటాను, ఏ ఆడిటోరియం లాంటి నేలపైనో వేసినవి. ఎన్ని చూసినా వాటితో మాత్రం సరికాలేవు, చిన్న నాటి మొట్టమొదటి జ్ఞాపకాల అనుభూతుల స్థాయి అలానే ఉంటుందేమో ఎవరికైనా.

సినిమా వాల్ పోస్టర్లు - తర్వాత అమితంగా ఆకట్టుకున్నవి అప్పటి సినిమా వాల్ పోస్టర్లు. నేనూ అన్నా రోడ్ల వెంట వెళ్తూ ఆ పోస్టర్ల మీద కింద ఆర్టిస్టుల సైన్ చూడకుండానే ఇది ఈశ్వర్, ఇది గంగాధర్ అని ఇట్టే గుర్తుపట్టేసేవాళ్లం. ప్రతి సినిమా పేరు కూడా విభిన్నంగా ఎంతో కళాత్మకంగా రూపకల్పన చేసేవాళ్ళు అప్పట్లో. ప్రత్యేకించి అడవి రాముడు, దాన వీర శూర కర్ణ, ప్రేమ సింహాసనం, జగ్గు, యమకింకరుడు ఇలాంటి విభిన్నమైన టైటిల్స్ అయితే ఇప్పటికీ గుర్తే. ప్రతి పోస్టర్ లో ఆర్టిస్ట్ కంపోజిషన్, ఎక్కువగా గీతలతో గీసిన హీరో, హీరోయిన్ల బొమ్మలు నన్నెక్కువగా ఆకట్టుకునేవి. నన్నమితంగా ఆకర్షించిన ఒకానొక వాల్ పోస్టర్ అయితే మాత్రం "దానవీరశూరకర్ణ" ది. అందులో మధ్యలో కర్ణుడు బాణం వేస్తూ ఉన్న ముఖం చెయ్యి వరకూ చుట్టూ కురుక్షేత్ర సమరసైన్యం, పక్కన దుర్యోధనుడు, కృష్ణుడు, కింద పెద్ద అక్షరాలతో ఒక కొండని చెక్కినట్టు తలపించేలా రూపొందించిన టైటిల్. శ్రీరామ్ థియేటర్ కి కావలిలో ఇంకే థియేటర్ కీ లేనంత ఎత్తులో మూడు వీధుల్లో నుంచీ కనిపించేలా వాల్ పోస్టర్ కోసమే ప్రత్యేకంగా కట్టిన ఎత్తైన గోడపైన చూసిన ఆ పోస్టర్ గుర్తు ఇప్పటికీ చెక్కుచెదరలేదు. తర్వాత ఆ సినిమా పోయి వేరే సినిమా వచ్చాక అటువెళ్ళిన ప్రతిసారీ అనుకునే వాడిని. అయ్యో ఆ పోస్టర్ అలానే ఉంచేయాల్సింది కదా అని. తెలీదింకా అప్పట్లో వాల్ పోస్టర్ అతి పెద్ద మార్కెటింగ్ చానెల్ అని.

న్యూ ఇయర్ గ్రీటింగ్ కార్డులు - ఇంకా డిసెంబర్ నెలలో రాబోయే కొత్త సంవత్సరానికి ప్రత్యేకంగా ప్రతి సంవత్సరం మార్కెట్ లో రెలీజ్ అయ్యే గ్రీటింగ్ కార్డులు. కావలి మెయిన్ రోడ్ బజార్ లో కేవలం గ్రీటింగ్ కార్డులే అమ్మే వాళ్ళు నాలుగు చక్రాల బళ్ళు పైన పెట్టి, ఆ నెలంతా. అందమైన ప్రకృతిని తీసిన ఫొటోలు, సినిమా స్టార్ లు, ఫ్లవర్స్ ఇలా రకరకాల కార్డులు ఉండేవి. అయితే కొత్తగా అప్పుడే మార్కెట్ లోకి రావటం మొదలయిన "బాపు గారి బొమ్మల గ్రీటింగ్ కార్డులు" మాత్రం నాకమితంగా నచ్చేవి. అప్పట్లో తాతయ్యకి తరచూ ఉత్తరాలు పోస్ట్ లో వస్తూ ఉండేవి. కొత్త సంవత్సరంకి గ్రీటింగ్ కార్డ్స్ కూడా చాలా వచ్చేవి. అవన్నీ నేనూ అన్నా కలసి కలెక్ట్ చేసి ఉంచుకునేవాళ్ళం. నా స్కూలుకి అన్న మంచి గ్రీటింగ్ కార్డ్ ప్రతి సంవత్సరం కొని పోస్ట్ చేసేవాడు. అది కూడా శలవులకి వస్తూ తెచ్చి ఇంట్లో మా కలెక్షన్ లో దాచుకునేవాళ్ళాం. ఒకటి రెండు బాపు గారి గ్రీటింగ్ కార్డు లు చూసి అచ్చం అలాగే వేశాను కూడా. అలా కొత్త సంవత్సరం నాటి మొదటి కొత్త అనుభూతులు "కావలి" లోవే.

సంక్రాంతి ముగ్గులు - ప్రత్యేకించి సంక్రాంతి ముగ్గులు. పండగ వస్తుందంటే ఒక నెల ముందు నుంచీ చలిలో పొద్దున్నే రోజూ లేచి ఇంటి ముందు కళ్ళాపి చల్లి ముగ్గులు పెట్టేవాళ్ళు. అప్పటిదాకా ముగ్గులు పెద్దగా ఆకట్టుకోలేదు. కానీ మా ఇంటి పక్కనే "జయక్క" అని ఒక అక్క ఉండేది, అమ్మకీ మాకూ ఎంతో ఆదరణగా గా ఉండేది. ఆమె వేసే ముగ్గులు మాత్రం చాలా గొప్పగా ఉండేవి. ఎంత గొప్పగా అంటే అసలు అలా పేపర్ పైన ఏ గొప్ప ఆర్టిస్ట్ కైనా వెయ్యటం సాధ్యం కాదు అన్నంత గొప్పగా. రోజూ పొద్దున్నే నిద్రలేచి ఏం ముగ్గు వేసిందా అని వెళ్ళి నిలబడి తదేకంగా చూసే వాడిని. చాలా నచ్చేవి, ముగ్గుల్లో రంగులు అద్దినా కూడా అలానే తీర్చిదిద్దినట్టు, క్యాన్వాస్ మీద పెయింటింగ్ వేసినట్టే. ప్రతి గీతా, వంపూ కొలిచి గీసినట్టు, ప్రతి రంగూ గీత అంచుని తాకి కొంచెం కూడా గీతపైకి రాకుండా, చుట్టూ బోర్డర్ వేసినా స్కేలు పెట్టి కొట్టినట్టు ఉండేవి. ముగ్గుల్లో ఆ సిమ్మెట్రీ తల్చుకుంటే ఇప్పటికీ ఆశ్చర్యమే. సంక్రాంతి పండుగ మూడు రోజులూ అయితే మా "పోలువారి వీధి" ఈ చివరి నుంచి ఆ చివరి దాకా వెళ్ళి ఎవరు ముగ్గులు బాగా వేశారా అని చూసి వచ్చేవాడిని. అలా వెళ్ళిన ప్రతిసారీ "జయక్క" వేసిన ముగ్గుని కొట్టే ముగ్గు ఎక్కడా ఎప్పుడూ చూడ్లేదంతే. అలా ముగ్గులు వెయటం ఒక కళ అని "జయక్క" వేసిన ముగ్గుల ద్వారా "కావలి"లోనే, అప్పుడే అర్ధం అయ్యింది.

"చందమామ" బొమ్మల పుస్తకం - ఇంకా, నెల నెలా తాతయ్యనడిగి కొనిపిచ్చుకున్న "చందమామ" బొమ్మల పుస్తకాల అనుభూతులు కూడా "కావలి" లోనే. ఆ పుస్తకాలే, బాల్యం లో బామ్మ చెప్పిన కథలకి ప్రతిరూపంగా నిలిచాయి. రామాయణం, మహాభారతం గాధలన్నీ బామ్మ చెప్తుంటే ఊహించుకున్న వాటికి అప్పటి కొన్ని పౌరాణిక  సినిమాలు మనసుల్లో రూపాలు ఇచ్చినా, "చందమామ" లో శంకర్, జయ, రాజి లాంటి ఆర్టిస్టులు వేసిన బొమ్మల ముందు ఆ సినిమాలన్నీ బలాదూర్ అంతే. పిల్లల్ని ఊహాలోకంలోకి తీసుకెళ్ళి విహరింపజేసేవి. ప్రతి నెలా "కావలి పెండెం సోడా ఫ్యాక్టరీ" కి ఎదురుగా ఉండే బంకులో టెంకాయ తాడు పైన వేళాడే పత్రికల్లో "చందామామ" కొత్త సంచిక వచ్చిందా అని చూసుకునేవాళ్ళం. నాకూ అన్నకీ ప్రతి నెలా తాతయ్య కొనిచ్చేవాడు. ఇంటికి రాగానే ముందు మా ఇద్దరికీ బొమ్మల పోటీ ఉండేది. ఇద్దరం ఒకటనుకుని నీవి కుడి వైపు, నావి ఎడమ వైపు అని ఇలా ఒక తీర్మానం చేసుకుని, పుస్తకం తెరిచి కుడి వైపు పేజీల్లో ఎన్ని బొమ్మలున్నాయి, ఎడం వైపు పేజీల్లో ఎన్నున్నాయి అని లెక్కబెట్టే వాళ్ళం. ఎటువైపు బొమ్మలు ఎక్కువ ఉంటే అటు వైపు కోరుకున్న వాడు గెలుస్తాడనమాట. ఇలా బొమ్మలతోనే ముందు మా చందమామ చదవటం మొదలయ్యేది. ఇద్దరం వంతుల వారీగా పుస్తకం చదివేవాళ్ళం. అయ్యాక మళ్ళీ ప్రతి బొమ్మనీ లోతుగా విశ్లేషణ కూడా చేసేవాళ్ళం. అప్పట్లో పుస్తకం చివర ధారా వాహికగా వస్తున్న "వీర హనుమాన్" ఆర్టిస్ట్ శంకర్ రంగుల బొమ్మలతో అద్భుతంగా ఉండేది. ప్రతి సంచిక లోనూ ఒక ఫుల్ పేజీ బొమ్మ తప్పనిసరిగా ఉండేది.

ఈ బొమ్మ "అశ్వమేధ యాగం" చేసి వదలిన అశ్వాన్ని లవకుశులు పట్టుకునే ఘట్టం కి ఫుల్ పేజీ లో "ఆర్టిస్ట్ శంకర్ గారు" వేసిన బొమ్మ ఆధారంగా వేశాను. అప్పుడు నేను ఆరవ క్లాస్ లో ఉన్నాను. శలవులకి "కావలి" వచ్చినపుడు అమ్మమ్మ వాళ్ళింట్లో మధ్యలో హాల్ లో నేలపైన కూర్చుని బొమ్మ పూర్తి చేశాను. "ఫ్రీ హ్యాండ్ డ్రాయింగ్", అయినా కొలతలు కొలిచి గీసినట్టే వచ్చాయి. నా అభిమాన చందమామ చిత్రకారుడు "శంకర్ గారి" బొమ్మని అచ్చు గుద్దినట్టు వేశానని నేను పొందిన ఆనందానికి అవధుల్లేవు. అప్పటి దాకా అడపా దడపా గీస్తున్నా, ఒక దాచుకోదగ్గ బొమ్మ అంటూ మొట్టమొదటిసారి వేసింది అదే. తర్వాత "చిన్నమామయ్య (ఆర్టిస్ట్)" ఆ బొమ్మకి షేడింగ్స్ వేస్తే ఇంకా బాగుంటుంది అని రెడ్ బాల్ పాయింట్ పెన్ తో కొంచెం వేసి చూపించాడు. ఇంకొంచెం షేడ్స్ వేసి వేసి అదే పెన్ తో నేను సంతకం చేసి మురిసిపోయిన క్షణాలు నేనెప్పటికీ గర్వించే క్షణాలే.

తర్వాత బ్లూ కలర్ ఇంకు కన్నా బ్లాక్ ఇంకు తో వేసుంటే బాగుండేది అని మనసు తొలుస్తూ ఉండేది, సరే ఏమైంది బ్లూ ఇంకు మీద బ్లాక్ ఇంకు తో గీద్దాం అని మొదలు పెట్టాను, కానీ పేపర్ సాదా సీదా రకం, ఒక గీత గియ్యగానే ఇంకు పీల్చి పక్కకి వ్యాపించటం మొదలయ్యింది. ఆ ప్రయత్నం విరమించుకున్నాను.

అలా నా మొట్టమొదటి బొమ్మ "కావలి" లోనే పుట్టింది. ఇప్పటికీ నాతోనే ఉంది. ఈ బొమ్మకిప్పుడు 44 యేళ్ళు. నాతోనే పెరిగి పెద్దయ్యింది. బొమ్మ చిన్నదే అయినా నా మదిలో మాత్రం చాలా పెద్దది. ఎంత పెద్దదంటే ఈ విశ్వం కన్నా పెద్దది, అంతే...!

"విశ్వంనైనా తనలో దాయగల శక్తి మానవ హృదయం లో దాగుంది."

~ గిరిధర్ పొట్టేపాళెం